महाभारत भीष्म पर्व अध्याय 16 श्लोक 1-21

shodash (16) adhyay: bhishm parv (shrimadbhagavatadgita parv)

Prev.png

mahabharat: bhishm parv: shodash adhyay: shlok 1-21 ka hindi anuvad

duryodhan ki sena ka varnan

sanjay kahate haian- rajan! tadananh‍tar ratri ke anh‍t mean sabera hote hi ‘rath joto, yuddh ke liye taiyar ho jao.’ is prakar jor-jor se bolane vale rajaoan ka mahan kolahal sab or chha gaya. bharatananh‍dan! shankh aur dunh‍dubhiyoan ki dhh‍vani, viroan ke sianhanad, gho doan ki hinahinahat, rath ke pahiyoan ki gharagharahat, hathiyoan ki garjana tatha garjate hue yoddhaoan ke sianhanad karane, tal thokane aur jor-jor se bolane adi ki tumul dhh‍vani sab or vh‍yaph‍t ho gayi.

maharaj! sooryoday hote hote kauravoan aur panh‍davoan ki vah sari vishal sena samh‍poorn roop se yuddh ke liye taiyar ho uthi. rajenh‍dr! apake putroan tatha panh‍davoan ke durdamh‍y astr-shastr tatha kavach chamak uthe. bharat! tab sooryoday ke prakash mean apaki aur shatruoan ki sari senaean shash‍troan se susajjit tatha ath‍yanh‍t vishal dikhayi dene lagian. jamh‍boonad namak suvarn se vibhooshit apake hathi aur rath bijaliyoan sahit meghoan ki ghata ke saman prakashaman dikhayi dete the. bahusankhh‍yak rathoan ki senaean nagaroan ke saman drishtigochar ho rahian thian. unake bich apake taoo bhishm ji poorn chanh‍drama ke saman prakashit ho rahe the. apaki sena ke sainik dhanush, khadg, rrishti, gada, shakti aur tomar adi chamakile astr-shastr lekar un senaoan mean khade़ the.

prajanath! hathi, ghode़, paidal aur rathi, shatruoan ko baandhane ke liye jal se banakar ek-ek jagah saik doan aur hajaroan ki sankhh‍ya mean khade़ the. apane aur shatruoan ke anek prakar ke ooanche-ooanche chamakile dhh‍vaj hajaroan ki sankhh‍ya mean drishtigochar ho rahe the. suvarnamay abhooshan pahane, maniyoan ke alankaroan se vichitr aangoan vale, sahasroan hathisavar sainik apani prabha se shikhaoan sahit prajh‍valit agni ke saman prakashit ho rahe the. jaise inh‍drabhavan mean devaraj inh‍dr ke chamakile dhh‍vaj phaharate rahate haian, usi prakar kaurav-panh‍dav sena ke dhh‍vaj bhi phahara rahe the. donoan senaoan ke pramukh vir yuddh ki abhilasha rakhakar kavach adi se surakshit dikhayi de rahe the.

unake hathiyar uthe hue the. ve hath mean dash‍tane aur pith par tarakas baandhe sena ke muhane par khade़ hue bhoopalagan adbhut shobha pa rahe the. unaki aankhean bailoan ki aankhoan ke saman b di-b di dikhayi de rahi thian. subalaputr shakuni, shaly, sinh‍dhunaresh jayadrath, vinh‍d-anuvinh‍d, kekayarajakumar, kamh‍bojaraj sudakshin, kaliangaraj shrutayudh, raja jayath‍sen, kaushalanaresh brihadval tatha bhojavanshi kritavarma- ye das purushasianh shooravir kshatriy ek-ek akshauhini sena ke adhinayak the. inaki bhujaean paridhoan ke saman moti dikhayi deti thian. in sabane b de-b de yajn kiye the aur unamean prachur dakshinaean di thian. ye tatha aur bhi bahut se nitijn maharathi raja aur rajakumar duryodhan ke vash mean rahakar kavach adi se susajjit ho apani-apani senaoan mean khade़ dikhayi dete the. in sabane kale mrigacharm baandh rakhe the.

sabhi balavan aur yuddhabhoomi mean sushobhit hone vale the aur sabane duryodhan ke hit ke lie b de harsh aur ulh‍las ke sath brahmalok ki diksha li thi. ye samarthh‍yashali das vir apane senapatith‍v mean das senaoan ko lekar yuddh ke liye taiyar khade़ the. gh‍yaravian vishalavahini duryodhan ki thi, jinamean adhikaansh kaurav yoddha the. yah kaurav sena anh‍y sab senaoan ke age kh di thi. isake adhinayak the shanh‍tanunh‍dan bhishm.

Next.png

tika tippani aur sandarbh

sanbandhit lekh

varnamala kramanusar lekh khoj

   a    a    i    ee    u    oo    e    ai    o    au    aan    k    kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d    dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr    aah