गीता दर्शन -अखण्डानन्द सरस्वती पृ. 1048

gita darshan -svami akhandanand sarasvati maharaj

bhag-8 : adhyay 11
pravachan : 7

sari gita sunakar arjun ne ant mean kaha- ‘karishye vachanan tav’[1] maian apaki ajna ka palan karooanga. gita ke prarambh mean arjun ki ajna ka shrikrishn ne palan kiya tha! ‘senayorubhayormadhye sthapayitva rathottamamh.[2] krishn donoan senaoan ke bich mean mera rath jama do. pahale bhagavan ne arjun ki ajna ka palan kiya, aur ant mean arjun ne krishn ki ajna ka palan kiya. ‘karishye’-karooanga, karm-prerana prapt huee. par karm-prerana ke mool mean darshan hai ki nahian, drishti hai ki nahian? drishtihin karm andha hota hai. aankh n ho aur adami chalata ho to usako drishtihin karm kah diya. buddhi n ho, tab bhi karm karata hai to usako drishtihin karm kah diya. gita mean arjun ko karm nahian diya hai, drishti di hai. bina drishti ke jo karm hoga vah ‘kandishik’-(sanskrit bhasha mean) kahalata hai-kidhar jana? aankh ke bina andha chale to kahaan jave? karm andha hai aur drishti pangu hai. pangu mane lang di. aankh hai lang di aur paanv hai andha.

ek jagah do bhikhari the. ek lang da aur ek andha. donoan ke man mean yah ichchha thi ki ham badrinath ki yatra kar avean. chup-chup rahate the man mean, ek din salah kar li. salah kar li to donoan ki vahi vasana thi. andhere kaha kya karean bhaee; ham ko dikhata nahian, nahian to ham badrinath jate. lॅang de ne kaha hamase chala nahian jata-agar chal sakate to ham bhi badrinath jate. ab donoan mean salah huee. andhe ke kandhe par lang da baith gaya aur vah rasta batata jay aur andha chalata jay. to lang de ko aankh aur andhe ke paanv. donoan mean jab dosti ho gayi to badrinath ki yatra kar aye.

ye saankhy-darshan ke mool mean hi sootr hai. ‘andh-pangu nyay’ bolate haian isako. yah jo hamara karm hai yah andha hota hai-yah age-pichhe ki kuchh nahian samajhata aur hamari antardrishti hoti hai, vah age aur pichhe ka sab masajhati hai. manushy ke andar, jiv ke andar shakti to hai parantu antardrishti jo hai vah shuddh nahian hai. shuddh nahian hai mane kabhi ghab da jata hai-ghata nikala seth ji ko- ham log to sethoan ki hi bat karate haian-ghata aya ghab da gaye-tabiyat kharab huee d aauktar ne akar 2-4 suee laga di. par vah jo ghate vala duahkh hai, vah suee lagane se to nahian mitata hai. ghab dahat mean bhi kam nahian karana chahie aur lobh mean akar bhi kam nahian karana chahie. lobh mean adami galat kadam uthata hai aur ghab dahat mean, udveg mean bhi galat kadam uthata hai.

tika tippani aur sandarbh

  1. 18.73
  2. 1.24

sanbandhit lekh

gita darshan -svami akhandanand sarasvati maharaj
kramaank pravachan prishth sankhya
bhag-1 (adhyay 1-4)
1. pravachan : 1 1
2. pravachan : 2 14
3. pravachan : 3 28
4. pravachan : 4 44
5. pravachan : 5 59
6. pravachan : 6 75
7. pravachan : 7 89
8. pravachan : 8 106
9. pravachan : 9 122
10. pravachan : 10 139
11. pravachan : 11 154
bhag-2 (adhyay-5)
12. pravachan : 1 174
13. pravachan : 2 188
14. pravachan : 3 202
15. pravachan : 4 214
16. pravachan : 5 228
17. pravachan : 6 241
18. pravachan : 7 254
19. pravachan : 8 268
20. pravachan : 9 284
21. pravachan : 10 299
22. pravachan : 11 314
23. pravachan : 12 325
bhag-3 (adhyay-6)
24. pravachan : 1 337
25. pravachan : 2 347
26. pravachan : 3 357
27. pravachan : 4 369
28. pravachan : 5 381
29. pravachan : 6 391
30. pravachan : 7 404
31. pravachan : 8 418
32. pravachan : 9 433
bhag-4 (adhyay-7)
33. pravachan : 1 448
34. pravachan : 2 463
35. pravachan : 3 479
36. pravachan : 4 494
37. pravachan : 5 508
38. pravachan : 6 522
39. pravachan : 7 535
40. pravachan : 8 549
41. pravachan : 9 562
bhag-5 (adhyay-8)
42. pravachan : 1 576
43. pravachan : 2 588
44. pravachan : 3 603
45. pravachan : 4 615
46. pravachan : 5 628
47. pravachan : 6 643
48. pravachan : 7 659
49. pravachan : 8 673
50. pravachan : 9 687
bhag-6 (adhyay-9)
51. pravachan : 1 704
52. pravachan : 2 720
53. pravachan : 3 731
54. pravachan : 4 743
55. pravachan : 5 758
56. pravachan : 6 773
57. pravachan : 7 786
58. pravachan : 8 799
59. pravachan : 9 808
60. pravachan : 10 822
bhag-7 (adhyay-10)
61. pravachan : 1 834
62. pravachan : 2 849
63. pravachan : 3 864
64. pravachan : 4 879
65. pravachan : 5 891
66. pravachan : 6 903
67. pravachan : 7 916
68. pravachan : 8 928
69. pravachan : 9 942
70. pravachan : 10 953
bhag-8 (adhyay-11)
71. pravachan : 1 969
72. pravachan : 2 980
73. pravachan : 3 994
74. pravachan : 4 1008
75. pravachan : 5 1020
76. pravachan : 6 1034
77. pravachan : 7 1048
78. pravachan : 8 1063
79. pravachan : 9 877
80. pravachan : 10 1090
bhag-9 (adhyay-12)
81. pravachan : 1 1104
82. pravachan : 2 1117
83. pravachan : 3 1131
84. pravachan : 4 1144
85. pravachan : 5 1160
86. pravachan : 6 1175
87. pravachan : 7 1189
88. pravachan : 8 1201
89. pravachan : 9 1214
90. pravachan : 10 1226
bhag-10 (adhyay-13)
91. pravachan : 1 1234
92. pravachan : 2 1246
93. pravachan : 3 1261
94. pravachan : 4 1274
95. pravachan : 5 1285
96. pravachan : 6 1298
97. pravachan : 7 1312
98. pravachan : 8 1324
99. pravachan : 9 1337
100. pravachan : 10 1350
bhag-11 (adhyay-14)
101. pravachan : 1 1370
102. pravachan : 2 1385
103. pravachan : 3 1400
104. pravachan : 4 1415
105. pravachan : 5 1428
106. pravachan : 6 1442
107. pravachan : 7 1460
108. pravachan : 8 1476
109. pravachan : 9 1492
bhag-12 (adhyay-15)
110. pravachan : 1 1506
111. pravachan : 2 1518
112. pravachan : 3 1534
113. pravachan : 4 1551
114. pravachan : 5 1564
115. pravachan : 6 1579
110. pravachan : 7 1595
111. pravachan : 8 1611
112. pravachan : 9 1626
113. pravachan : 10 1642
bhag-13 (adhyay-16)
114. pravachan : 1 1656
115. pravachan : 2 1669
116. pravachan : 3 1684
117. pravachan : 4 1700
118. pravachan : 5 1713
119. pravachan : 6 1728
120. pravachan : 7 1741
121. pravachan : 8 1757
122. pravachan : 9 1767
123. pravachan : 10 1782
124. aantim prishth 1797

varnamala kramanusar lekh khoj

   a    a    i    ee    u    oo    e    ai    o    au    aan    k    kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d    dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr    aah