गीता दर्शन -अखण्डानन्द सरस्वती पृ. 104

gita darshan -svami akhandanand sarasvati maharaj

Prev.png
bhag-1 : adhyay 1-4
pravachan : 7

gho de hamare thik chal rahe hoan, sarathi hamara vishvast naukar ho aur bagador hamari bahut majaboot ho tabhi ham apane jivan-rath par chalakar saphalata prapt kar sakate haian. kam-krodh hamare jnan ko dhak deta hai. use vash mean karane ki do ritiyaan batayi gayi haian

tasmattvamindriyanyadau niyamy bharatarshabh .
papmanan prajahi hyonan jnanavijnananashanamh ॥[1]

pahali bat yah hai ki isaka marg niyamit ho, maryadit ho. apake andar jo ichchhaean hoan, samaj ke lie hitakari hoan. apaki ichchhaoan ka pravah uphanati nadi ki dhara ke saman nahian hona chahie, balki nahar ki tarah niyantrit hona chahie. nahar kaise nikali jati hai, ap janate hi haian. ek or usako marg dena chahie, doosari or rok lagani chahie. jab baandh aur marg donoan kamanaoan ki nadi ke lie taiyar hote haian tabhi vah niyantrit hoti hai.

doosari riti hai kam se sambandh ka tyag. pahali riti ke anusar indriyoan ko maryadit karane se is kam-pap ka parityag ho jata hai. ‘prajahi’ mean ‘jahi’ kriyapad hai aur ‘pr’ upasarg hai. upasarg prayah nirarthak hote haian. parantu dhatu ke sath ju dane ke bad unake arth ko pradipt kar dete haian. yah upasargoan ka niyam hai. kam ka parityag kyoan karean? isalie ki yah ‘jnan-vijnan nashanamh’ hai, apake jnan-vijnan ka virodhi hai. kathopanishadh mean kaha hai ki vishayoan ko pusht karane vali indriyaan aur indriyoan ko pusht karane vala hai man. vishayoan ka palan indriyaan karati haian aur indriyoan ka palan man karata hai. man ka palan buddhi karati hai.

ham apane lie jis vastu ko sukhakari samajhate haian, usako chahate haian. hamari buddhi samajhati hai, man chahata hai aur indriyaan rahati haian. yah tin sthitiyaan haian. yadi ap inhian tinoan mean baithakar kam-krodh ka niyantran kareange to nahian hoga. ab inase alag hokar inaka niyantran kareange tabhi ye niyantrit hoange.

Next.png

tika tippani aur sandarbh

  1. shlok 3.41

sanbandhit lekh

gita darshan -svami akhandanand sarasvati maharaj
kramaank pravachan prishth sankhya
bhag-1 (adhyay 1-4)
1. pravachan : 1 1
2. pravachan : 2 14
3. pravachan : 3 28
4. pravachan : 4 44
5. pravachan : 5 59
6. pravachan : 6 75
7. pravachan : 7 89
8. pravachan : 8 106
9. pravachan : 9 122
10. pravachan : 10 139
11. pravachan : 11 154
bhag-2 (adhyay-5)
12. pravachan : 1 174
13. pravachan : 2 188
14. pravachan : 3 202
15. pravachan : 4 214
16. pravachan : 5 228
17. pravachan : 6 241
18. pravachan : 7 254
19. pravachan : 8 268
20. pravachan : 9 284
21. pravachan : 10 299
22. pravachan : 11 314
23. pravachan : 12 325
bhag-3 (adhyay-6)
24. pravachan : 1 337
25. pravachan : 2 347
26. pravachan : 3 357
27. pravachan : 4 369
28. pravachan : 5 381
29. pravachan : 6 391
30. pravachan : 7 404
31. pravachan : 8 418
32. pravachan : 9 433
bhag-4 (adhyay-7)
33. pravachan : 1 448
34. pravachan : 2 463
35. pravachan : 3 479
36. pravachan : 4 494
37. pravachan : 5 508
38. pravachan : 6 522
39. pravachan : 7 535
40. pravachan : 8 549
41. pravachan : 9 562
bhag-5 (adhyay-8)
42. pravachan : 1 576
43. pravachan : 2 588
44. pravachan : 3 603
45. pravachan : 4 615
46. pravachan : 5 628
47. pravachan : 6 643
48. pravachan : 7 659
49. pravachan : 8 673
50. pravachan : 9 687
bhag-6 (adhyay-9)
51. pravachan : 1 704
52. pravachan : 2 720
53. pravachan : 3 731
54. pravachan : 4 743
55. pravachan : 5 758
56. pravachan : 6 773
57. pravachan : 7 786
58. pravachan : 8 799
59. pravachan : 9 808
60. pravachan : 10 822
bhag-7 (adhyay-10)
61. pravachan : 1 834
62. pravachan : 2 849
63. pravachan : 3 864
64. pravachan : 4 879
65. pravachan : 5 891
66. pravachan : 6 903
67. pravachan : 7 916
68. pravachan : 8 928
69. pravachan : 9 942
70. pravachan : 10 953
bhag-8 (adhyay-11)
71. pravachan : 1 969
72. pravachan : 2 980
73. pravachan : 3 994
74. pravachan : 4 1008
75. pravachan : 5 1020
76. pravachan : 6 1034
77. pravachan : 7 1048
78. pravachan : 8 1063
79. pravachan : 9 877
80. pravachan : 10 1090
bhag-9 (adhyay-12)
81. pravachan : 1 1104
82. pravachan : 2 1117
83. pravachan : 3 1131
84. pravachan : 4 1144
85. pravachan : 5 1160
86. pravachan : 6 1175
87. pravachan : 7 1189
88. pravachan : 8 1201
89. pravachan : 9 1214
90. pravachan : 10 1226
bhag-10 (adhyay-13)
91. pravachan : 1 1234
92. pravachan : 2 1246
93. pravachan : 3 1261
94. pravachan : 4 1274
95. pravachan : 5 1285
96. pravachan : 6 1298
97. pravachan : 7 1312
98. pravachan : 8 1324
99. pravachan : 9 1337
100. pravachan : 10 1350
bhag-11 (adhyay-14)
101. pravachan : 1 1370
102. pravachan : 2 1385
103. pravachan : 3 1400
104. pravachan : 4 1415
105. pravachan : 5 1428
106. pravachan : 6 1442
107. pravachan : 7 1460
108. pravachan : 8 1476
109. pravachan : 9 1492
bhag-12 (adhyay-15)
110. pravachan : 1 1506
111. pravachan : 2 1518
112. pravachan : 3 1534
113. pravachan : 4 1551
114. pravachan : 5 1564
115. pravachan : 6 1579
110. pravachan : 7 1595
111. pravachan : 8 1611
112. pravachan : 9 1626
113. pravachan : 10 1642
bhag-13 (adhyay-16)
114. pravachan : 1 1656
115. pravachan : 2 1669
116. pravachan : 3 1684
117. pravachan : 4 1700
118. pravachan : 5 1713
119. pravachan : 6 1728
120. pravachan : 7 1741
121. pravachan : 8 1757
122. pravachan : 9 1767
123. pravachan : 10 1782
124. aantim prishth 1797

varnamala kramanusar lekh khoj

   a    a    i    ee    u    oo    e    ai    o    au    aan    k    kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d    dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr    aah