अश्वतीर्थ

ashvatirth ka varnan mahabharat, van parv ke tirthaparv ke aantargat hai-

'tatradevanh pitrin vipraanstarpayitva pun: pun:,
kanyatirtheashvatirthe ch gavaan tirthe ch bharat.'[1]

  • yah sthan kanyakubj ya kannauj, uttar pradesh ke nikat ganga-kaliandi sangam par sthit tha.
  • kanyakubj ko is ullekh mean kanyatirth kaha gaya hai. yahaan gadhi ka tapovan tha.
  • skand puran[2] ke anusar rrichik muni ko varun ne ek sahasr ashv die the, jinako lekar unhoanne gadhi ki putri satyavati se vivah kiya tha. isi karan ise ashvatirth kaha jata tha-

'tat: prabhriti vikhyatamashvatirthan dharatale,
gangatire shubhe punye kanyakubjasamipagamh'.

'adoore kanyakubjasy gangayastiramuttamamh,
ashvatirthan tadadyapi manavai: parikshyate'.

  • bad mean kanyakubj ka hi ek nam 'ashvatirth' p d gaya tha. vastav mean yah donoan sthan sannikat rahe hoange.


tika tippani aur sandarbh

  1. van parv mahabharat 95, 3
  2. skand puran, nagarakhand 165,37
  3. mahabharat, anushasan parv, 4,17

sanbandhit lekh

varnamala kramanusar lekh khoj

   a    a    i    ee    u    oo    e    ai    o    au    aan    k    kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d    dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr    aah