भागवत सुधा -करपात्री महाराज पृ. 137

Prev.png

bhagavat sudha -karapatri maharaj

‘bhagavanh nirgun haian’ koee bat huee, are anant brahmand ko banane vala jnanavan, ichchhavan, kriyavan nahian? jo jnanavan, ichchhavan, kriyavan, kriyavan hai, vah nirgun kaise? nirgun nahian, bhagavan sagun haian, sagun. nirgunavadi kahate haian- par kya karean. shrutiyaan kahati haian, nirgunan nishkriyan sookshm’’[1] lachari to isi bat ko lekar hai. isi bat ke adhar par bhagavat mean prashn bana-

brahmanh brahmanyanirdeshye nirgune gunavrittayah.
kathan charanti shrutayah sakshath sadasatah pare..[2]

( bhagavanh! brahm kary-karanatit hai. sattv, raj, tam- ye tinoan gun usamean haian nahian. vah sarvatha anirdeshy hai, man aur vani se sanket roop mean bhi usaka nirdesh nahian kiya ja sakata. vaise bhi shrutiyoan ki pravritti sagun mean hi hoti hai. ve jati, gun, kriya,sambandh athava roodhi ka hi nirdesh karati haian. aisi sthiti mean shrutiyaan nirgun brahm ka pratipadan kis tarah karati haian? kyoan ki nirgun ke pratipadan mean unaki pahuanch ho, aisa to pratit nahian hota.)
brahm sath-asath se pare hai arthath kary-karan se pare hai. nirgun hai, nishkriy hai. ek hone ke karan ajati hai. shabdoan ki pravritti to svaroop se hoti hai, jati se hoti hai, kriya se hoti hai, gun se hoti hai, sambandh se hoti hai. ‘dhani, gomanh’ adi shabdoan ki pravritti sambandh ke adhar par hoti hai. ‘nilamutpalan’ adi shabdoan ki pravritti gun ke adhar par hoti hai. ‘lavakah pachakah’ adi shabdoan ki pravritti kriya ke adhar par hoti hai. ‘brahmanah, gauah’ ityadi shabdoan ki pravritti jati ke adhar par hoti hai. to is tarah jisamean jati nahian, gun nahian, kriya nahian, sambandh nahian, usamean shabdoan ki pravritti kaise ho?[3] isalie ‘nirgun gunavrittayah shrutayah kathan charantian’ yah prashn hai. isaka uttar age unhoanne diya hai. shridhar svami[4] ne spasht kiya hai ki bhaee thik hai, shrutiyaan sagun brahm ka hi pratipadan karati haian, nirgun ka nahian. kyoanki ‘yato va imani bhootani jayante’,[5] yah paramatma ka lakshan hai. sampoorn prapanch pranivarg ka jo abhinnanimittopadan karan hai, vahi parameshvar hai. vamani, bhamani, ye sab usake gun haian.

y yasheaakshini purusho drishyat esh atmeti-
ho vayaitadamritamabhayametadbrahmati .
tadyadyapyasminsapirvodakan va
sianchati vartmani ev gachchhati..
etan sanyadvam ityachakshat
etan hi sarvani vamanyabhisanyanti.
sarvanyenan vamanyabhisanyanti y evan ved..
esh u ev vamaniresh hi sarvani vamani.
nayati sarvani vamani nayati y eshan ved..[6]

(‘yah jo netr mean purush dikhayi deta hai, yah atma hai’ aisa usane kaha- ‘yah amrit hai, abhay hai aur brahm hai’ us purush ke sthan roop netr mean yadi ghrit ya jal dalean to vah palakoan mean hi chala jata hai.)

Next.png

tika tippani aur sandarbh

  1. adhyatmoparishadh 62
  2. bhagavat 10/87/1
  3. ‘‘anyadev tadviditatho aviditadidhi’ (kenopanishadh 1.3) iti shruteah.’’ upapatteshch sadasadadishabdairbahm nichyate iti sarvo hi shabdoarthaprakashanay prayuktah, shrooyamanashch shrotribhiah, jatikriyagunasambandhadvaren sanketagrahasavyapekshoarth pratyayayati nanyatha, adrishtatvath. tadyatha gaurashv iti va jatitah pachati pathatiti va kriyatah, shuklah iti va gunatah, dhani gomaniti va sambandhatah. n tu brahm jatimath ato n sadadishabdavachyamh. napi gunavadh yen gunashabdenochyate nirgunatvath. napi kriyashabdavachyan nishkriyatvath ‘nishkalan nishkiyan shantamh’ pratyayayati, nanyatha shradrishtatvath. (shveta 6.19) iti shruteah. n ch sambandhi ekatvath. advayatvadavishayatvadatmatvachch n kenachichchhabdenochyat iti yuktan, ‘yato vacho nivartante’ (taitiriyop0 2.9) ityadi shrutibhishch. (shaankarabhashy gita. 13.12)
  4. jahadajahatsvarthalakshanaya soayan devadatt itivadviruddhaanshatyagenanugatachidanshenaikathen samanadhikaranyen nirgune paryavasanamh. asthooladivakyanaan tu sakshadupadhi nishedhen tatpadarthashodhan upayogannirgun ev paryavasanamh.(shridhari bhagavat 10/87/2)
  5. taittiriyopanishadh 3/1
  6. chhandogyopanishadh 4/12/1-4

sanbandhit lekh

bhagavat sudha -karapatri maharaj
kramaank path ka nam prishth sankhya
pratham-pushp
1. nigamakalparorgalitan phalamh 37
2. purusharthachatushtayapradayak nigamakalpataru 38
3. rasamalayamh 38
4. atmaram ka bhi bhagavadgunaganarnav mean avagahan 38
5. dev durlabh shrimadbhagavat: 39
6. yugadharmoan ka niroopan 42
7. vidya-avidya ka samuchchay 44
8. bhagavannam-sankirtan 48
9. mahatmy 51
10. vastu-tatv ke sakshatkar ke lie shravan, manan aur nididhyasan apekshit 54
11. ‘janmadyasy yatoanvayath’ ki bhoomika 54
12. bhagavattatv ka anusandhan- chhandogy shaili mean 55
13. bhagavatatv ka anusandhan -taittiriy shaili mean 56
14. paiangalopanishath puran aur mahabharat ki shaili mean 56
15. parabrahm ke niahshvasabhoot vedoan ki apaurushaiyata 57
16. vedoan ke pratipady sagun ya nirgun 59
17. eeshvar-siddhi 64
18. nastikoan ke bhi uddhar ka upakram 64
19. sarvatmabhav 68
20. bhagavanh jagat ke abhinnanimittopadanakaran 70
dvitiy-pushp
1. ‘janmadyasy yatah’ 71
2. 'anvayath', 'itarat:', 'ch' 72
3. 'abhijnah' 74
4. ‘svarath’ 74
5. ‘tene brahmahrida y adi kavaye muhyanti yath soorayah’ 75
6. ‘tejovarimridaan yatha vinimay: 76
7. rrishi-soot-sanvad 78
8. shrishuk-vandana 82
9. shukamanamohak ‘barhapidan’ shlok 85
10. 'barhapidan' 87
11. ‘natavar- vapuah’ 88
12. ‘karnayoah karnikaran’ 90
13. ‘vibhradvasah kanakakapishan’ 91
14. ‘randhranvenoradharasudhaya poorayanh’ 92
15. ‘vrindaranyan svapadaramanan’ 94
16. akaranakarun karunavarunalay-‘bhagavanh’ 95
tritiy-pushp
1. pratipady aur pratipadak ki parabrahmaroopata 99
2. param dharm 111
3. moksh paryavasayi dharm, arth aur kam 118
4. ‘tattv’ ki tattvik paribhasha 123
chaturth-pushp
1. bhagavan vyas ko devarshi narad ki prerana 127
2. gunagan bhagavanh ke upakarak nahian 139
3. bhagavadaradhan ki vidhi 143
4. ‘tatha paramahansanaan’ ke sath ‘paritranay sadhoonaan’ ki sangati 154
pancham-pushp
1. shuk-samagam 159
2. apramatt ke liye ati sugam bhagavatprapti 174
3. nam-dham-pranayam aur dhyan se bhagavatprapti 175
4. ‘teshaan ke yogavittamaah’ ka samadhan 183
5. ‘n kishchidapi chintayeth’ ka tattvik abhipray 188
shashth-pushp
1. brahm-narad sanvad 190
2. maya santaran ka amogh upay 191
3. prahlad charit 196
4. sharanagati 205
5. sharany ki sharanagati 208
6. sharany ka svaroop 208
7. sharanagati ek bar ya bar-bar? 208/2
8. shri ji 209
saptam-pushp
1. raja bali ke poorv janm ka vritant 216
2. bhagavan vaman ko avirbhav 223
3. raja bali ki satyanishtha 228
4. dharmanirapeksh ya dharmasapeksh? 228
5. dhan b da ya dhanavan ? 230
6. ‘dhan nahian dhanavanh b da’ 231
ashtam-pushp
1. vedantavedy poornatam purushottam ‘shriram’ 233
2. ‘adi karta svayan prabhu’ shriram 235
3. lataoan tak ko prem pradan karane vale ‘shriram’ 236
4. prabhuoan ke bhi prabhu ‘shriram’ 238
5. dharm rakshak ‘shriram’ 239
6. lila purushottam ‘shrikrishn’ 239
7. shrivrindavan, gopaanganaean; shrikrishn aur radha ka tatvik svaroop 240
8. shrikrishnachandr paramanandakand ka adbhut prakaty 242
9. sushamasarasarvastr ‘shrohari’ 242
10. anaghrat anapahat-anutpann-anupahat aur adrishtadbhut pankaj ‘shrikrishn’ 242
11. satyajnananantandamatraikarasamoorti ‘shrikrishn’ 242/2
12. bhagavanh ke janm aur karm divy haian, ve svayan aprakrit haian 244
13. shri vrindavanadham 248
14. mridbhakshan lila 250
15. damodaralila 251
16. nirakar se sakar 252
17. bhavuk ke duhrat chitt par bhagavanh ki abhivyakti ‘bhakti’ 254
18. shrikrishnachandr aur shriradhachandr 255
19. asan aur ashayaroop bahyaprapachch aur panchakosh ke tadatmy ka tyagakar shrikrishnachandr paramanand kand ke svagat mean tanmay dvarakasth pattamahishigan 257
20. katha shravan se vairagy evan vijnanopalabdhi 258
21. bhagavadgunanuvad se bhagavadbhakti 259
22. aantim prishth 259

varnamala kramanusar lekh khoj

   a    a    i    ee    u    oo    e    ai    o    au    aan    k    kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d    dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr    aah