vishay soochibhagavat sudha -karapatri maharajpancham-pushp4. teshaan ke yogavittamaah’ ka samadhangita mean shastrarth hai- jo apake sagun-sakar sachchidanandaghan parabrahm svaroop mean satat-sada-sarvada man lagakar apaki nirantar upasana karate haian aur jo avyakt, nirakar? nirvikar nirgun brahm ki upasana karate haian- dhyan karate haian- ve donoan hi yogavit haian; parantu unamean atishayen yogavit kaun haian? arjun uvach (arjun bola- jo bhakt nirantar bhagavadarth karm mean lage hue anany bhav se apake sharan hokar sagun svaroop ki upasana karate haian tatha jo sarvaishanaoan evan sarv karmoan ka bhi tyag karake akshar-avyakt sarvopadhirahit brahm ka chintan karate haian- in donoan mean kaun shreshth haian?) shribhagavanuvach (shribhagavan bole- jo nity nirantar uttam shraddha se yukt bhakt sarvajn parameshvar mujhamean man ko samadhisth karake upasana karate haian, ve shreshth haian-yah mera mat hai.) ye tvaksharamanirdeshyamavyaktan paryupasate. jo indriyoan ke samuday ko vishayoan se niruddh karake evan sab kal ishtanisht-prapti mean samabhav rahakar sab bhootoan ke hit mean tatpar ho, anirdeshy, avyakt akash ke saman sarv vyapak, achinty tatha kootasth, achal aur dhruv-nity akshar brahm ki upasana karate haian, ve mujhako hi prapt karate haian. ve prapt hi nahian karate, kintu ve to ‘jnani tvatmaiv me matamh’ ke anusar mere atma hi haian. yah mera mat hai. bhagavan ka uttar hai- mujh sagun-sakar sachchidanand ghan parabrahm mean man lagakar nity yukt hokar upasana karate haian, ve atishayen mukt haian. jijnasa hai- maharaj! nirgun-nirakar parabrahm ki upasana karane vale ka kya hal hai? uttar- akshar, akhand, avyay, paratpar- parabrahm ka dhyan karate haian, ve to mujhako prapt hi haian. shanka jitani karani ho bharapet kar sakate ho, sabaka samadhan hai. is sambandh mean jitani shankae haian, un sabaka samadhan kiye dete haian. gangottari se ganga bahati huee haridvar, prayag hoti huee patana tak vah chali. savan-bhadoan ki ganga hai. ab use lautao. prayag lao, prayag se lautao haridvar tak pahuanchao, haridvar se lautao gangottari pahuanchao aur gangauti mean chhoo-mantr karake lupt kar do. ganga-pravah ke saman hi ahanish antahkaran ki vrittiyaan chal rahi haian. pramanavritti ki akhand dhara, viparyay vritti ki akhand dhara, nidravritti ki akhandadhara aur smritivritti[4] ki akhandadhara chal rahi hai. inaka itana prabal pravah hai ki bahate-bahate apar sansar-samudr ho gaya hai. praman ki bhi anek dharaean haian- pratyaksh praman, anuman[5] praman, agam-praman, upaman[6]-praman, arthapatti-praman, anupalabdhi-praman, sanbhav aur aitihy praman aur cheshta praman. is tarah pramanavritti dher ki dher hai, smriti vritti dher ki dher hai, vikalp ki parampara ka koee ant nahian, nidra ka kitana b da jagadval hai? in sari vrittiyoan ko lautao, khatam karo- le jakar brahm mean chhoo-mantr kar do. yah kitana kathin hai? isaliye- kleshoadhikatarasteshamavyaktasaktachetasamh. (yadyapi mere liye hi karm karane vale sadhakoan ko bhi bahut klesh hota hai, tathapi avyakt mean asakt, akshar brahm ka chintan karane vale sadhakoan ko to adhikatar klesh hota hai, kyoanki dehabhimaniyoan ko aksharatmika avyakt gati b de duahkh se prapt hoti hai.) |
tika tippani aur sandarbh
- ↑ bhagavadgita 12.1
- ↑ bhagavadgita 12.2
- ↑ bhagavadgita 12.3,4
- ↑
vrittayah pashchatayyah klishtaaklishtaah.
pramanaviparyyavikalpanidrasmritayah..
pratyakshanumanaaagamaah pramanani.
viparyyayo mithyajnanamatadroo papr tishthamh..
shabdajnanaanupati vastushoonyo vikalpah.
abhavapratyayaaalambanavrittirnidra..
anubhootavishayaasampramoshah smriti..(yog darshan 1.5.11) - ↑ anumiti
- ↑ upamiti
- ↑ bhagavadgita 12.5
- ↑ yukti
sanbandhit lekh
kramaank | path ka nam | prishth sankhya |
varnamala kramanusar lekh khoj