vishay soochi
bharat savitri -vasudevasharan agraval
parishisht
jivan charit
vahaan vyas ne char pramukh shishyoan ko vaidik sanhitaoan ka adhyayan karaya. pail ne rrigved, vaishampayan ne yajurved, jaimini ne samaved aur sumantu ne atharvaved ki sanhitaoan ka parayan kiya. kaha jata hai ki svayan vyas ne atyadhik parishram se samast vaidik mantroan ka varnikaran karake char sanhitaoan ka vibhag kiya aur is sahityik sadhana ke karan hi unaka nam vedavyas prasiddh hua.[1] isi ashram mean kuru-pandavoan ke yuddh ki samapti par vyas ji ne tin varshoan ke satat utthan ke bad mahabharat namak shreshth kavyatmak itihas ki rachana ki. tribhivarsheah sadotthayi krishnadvaipayano muniah. yah mahabharat paanchavaan ved kahalata hai aur ise vyas ne apane paanchave shishy romaharshan ko padhaya tha. isaka ek nam karshn ved bhi hai. vastutah vyas ka janm nam krishn tha. mahabharat ki rajaniti ke yug mean do krishn prasiddh hue, ek vasudev krishn aur doosare dvaipayan krishn. yamuna nadi ke ek dvip mean janm hone ke karan ye dvaipayan kahalaye. chedi desh ke raja vasu uparichar ke viry se hastinapur ke pas, jahaan ek tapoo tha, satyavati ka janm hua. janmakal se hi yamunatiravasi dasharaj ne usaka palan poshan kiya tha. satyavati namak yah kanya yamuna ke pas nav chalati huee pratham yauvan ke samay yogi parashar muni ke sanyog se vyas ki mata bani. isi satyavati ke sath age chalakar raja shantanu ne vivah kiya. vyas ki mata satyavati ganga putr bhishm ki sauteli maan thi, at: vyas aur pitamah bhishm ka sambandh atyant nikat tha. satyavati ke putr vichitraviry ni:santan hi mrityu ko prapt hue the. unake bad kurukul anapatyata ke karan doobane laga, tab apani mata satyavati ka kahana manakar vyas ne vichitraviry ki striyoan se dhritarashtr aur pandu namak do putr utpann kiye. isi avasar par ek dasi ke garbh se vidur utpann hue. ambikey dhritarashtr ke putr duryodhanadi kaurav aur kaushalyanandan pandu ke putr yudhishthiradi panch pandav hue. vyas ji hi is vansh ke bij vapan karane vale hue. at: janmaparyannat hastinapur ke rajanitik utar-chadhav ke sath unaka ghanishth sambandh bana raha. putroan ke janm ke bad vyas ne hastinapur ke pas sarasvati nadi ke kinare bhi ek ashram bana liya tha. vahaan se ve hastinapur ate rahate the. jis samay pandu ki mrityu ke bad pandav hastinapur aye aur pandu ka dah-sanskar hua, us samay vyas vahaan maujood the. vyas ne mata satyavati ko salah di ki ab tum hastinapur chho dakar van mean ja yog mean chitt lagao. kaurav-pandavoan ki astr pariksha ke samay bhi vyas hastinapur mean the. unhoanne vanavas ke samay ekachakra nagari mean pandavoan se bheant karake unhean draupadi ke svayanvar mean sammilit hone ki salah di. vyas ji ka amogh mantr gadhe samay mean sada pandavoan sath raha. byah ke pashchat jab pandavoan ko raj mila tab bhi rajasooy yajn ki soojh vyas ji se hi unako prapt huee. is yajn mean apasi dah ke aise banak bane jinase age yuddh avashyambhavi janchane laga. vyas ji yudhishthir ko kshatriyoan ke bhavi vinash ki soochana dekar svayan kailash parvat ki yatra par chale gaye.[3] |
tika tippani aur sandarbh
- ↑ yo vyasy vedaanshchaturastpasa bhagavanrishi:.
loke vyasattvamapede karshnayatkrishnatvamev ch.(adiparv 99.15) - ↑ (adiparv 56/32)
- ↑ svasti teastu gamishyami kailas parvat prati.
apramattah sthito dantah prithivian paripalay..(sabhaparv 46-17)
sanbandhit lekh
kr.s. | vishay | prishth sankhya |
varnamala kramanusar lekh khoj