shrimadbhagavadgita tattvavivechani hindi-tika -jayadayal goyandaka
ekadash adhyay
anekabahoodaravaktranetran pashyami tvaan sarvatoanantaroopamh .
uttar- in donoan sambodhanoan ka prayog karake arjun ne yah bhav dikhalaya hai ki ap hi is samast vishv ke karta, harta aur sabako apane-apane karyoan mean niyukt karane vale sabake adhishvar haian aur yah samast vishv vastutah apaka hi svaroop hai, ap hi isake nimitt aur upadan karan haian. prashn- ‘anekabahoodaravaktrenetramh’ ka kya arth hai? uttar- isase arjun ne yah dikhalaya hai ki apako is samay maian jis roop mean dekh raha hooan, usake bhuja, pet, mukh aur netr asankhy haian; unaki koee kisi bhi prakar se ganana nahian kar sakata. prashn- ‘sarvatah anantaroopamh’ ka kya bhav hai? uttar- isase arjun ne yah bhav dikhalaya hai ki apako is samay maian sab or se anek prakar ke prithakh-prithakh aganit roopoan se yukta dekh raha hooan, arthath apake is ek hi sharir mean mujhe bahut se bhinn-bhinn anantaroop charoan or phaile hue dikh rahe haian. prashn- apake adi, madhy aur ant ko nahian dekh raha hooan- is kathan ka kya abhipray hai? uttar- is kathan se arjun ne yah bhav dikhalaya hai ki apake is virath roop ka maian kahian bhi adi aur ant nahian dekh raha hooan, arthath mujhe yah nahian maloom ho raha hai ki yah kahaan se kahaan tak phaila hua hai aur is prakar adi- ant ka pata n lagane ke karan maian yah bhi nahian samajh raha hooan ki isaka bich kahaan hai; isaliye maian apake madhy ko bhi nahian dekh raha hooan. mujhe to age-pichhe, dahine-bayean aur oopar-niche sab or se ap simarahit dikhalayi p d rahe haian. kisi or se bhi apaki koee sima nahian dikhati. |
tika tippani aur sandarbh
sanbandhit lekh
kram sankhya | vishay | prishth sankhya |
varnamala kramanusar lekh khoj