श्रीकृष्णकर्णामृतम -अनन्तदास पृ. 165

shrikrishnakarnamritamh -shrimadh anantadas babaji maharaj

Prev.png

shrililashuk sakhibhav ke upasak haian, tabhi shriradha ke sath nirjan mean vilas ke utsuk shrikrishn ka roopavarnan kar rahe haian. ve kaise haian? tarun, arthath navakishor. ‘vrajabalasuandarinaan hridayamh’- shripad kaviraj gospami ne is pad ka ati sundar arth vinyas kiya hai- ‘hrid ayati janati hridayamh’, vrajasuandariyoan ke hriday ke bhav ko janane vale! un logoan ka man janakar lila kar rahe haian. athava ‘hriday ayah shubhavaho saubhagyamityarthah’ un logoan ke shubhavah moortimanh saubhagy svaroopa ya hridayarahasyajn.

‘hridyavibhrama’ ka arth hai vrajasuandariyaan manojn vibhrama haian. rasashastr mean vibhram ke lakshan bataye haian- “chittavrittyanavasthanan shrriangaradh vibhramamo bhavedh” arthath ujjval ras mean akshipt hone se chittavritti ka jo anavasthan hota hai, usaka nam ‘vibhram’ hai. ujjvalaras (madhur shrriangararas) mean chittavrittiyaan abhibhoot hoti haian, to ati manojn vibhram ghatit hota hai. vrajabalaoan ko chho d anyatr hridyavibhrama arthath ati manojnavibhrama dekhane mean nahian atian. (manojn – suandar, vibhram – h dab di, asthirata) phir shrikrishn ‘taralamh’ ‘nrityagatya sarvasamadhanarthan chanchalam’ – sabhi ka man rakhane ke lie nrityagati dvara jo chanchal haian. isaka bhavarth yahi hai ki shrikrishn shrimati ke sath rahahkeli (ratikri da) rasasvadan mean pravritt hoange, isalie anyany vrajabalaoan ke nikat nrityagati se jakar ati chanchalabhav se kisi ko aliangan, kisi ko chumban karane lage. isilie unhean taral ya chanchal kaha gaya hai. athava shrikrishn un logoan ki hrinnayak (vaksh par latakate har ki madhyamani) nilamani ki tarah unake ati nikat haian, isalie taral haian. rasasthali ki ati adbhut anirvachaniy madhuryabav se vibhavit vrajavadhuoan dvara pariveshtit, anantarasamay, asim madhurmay shrikrishn hi is shlok ke pratipady haian.

shril chaitanyadas gosvamipad ne likha hai ki shrililashuk ne atishay dainy ke udit hone par is shlok mean apane hriday mean apane abhisht shrikrishn ki sphoorti ki prarthana ki hai. shribhatt gosvamipad kahate haian- shrikrishn ke bhav se bhooshit aantahkaran shril lilashuk ko shrikrishn virah ati asahy ho utha hai, isalie ve is shlok mean apane chitt mean shrikrishn-lila ki sphoorti ki kamana kar rahe haian. shrikrishn ka nam uchcharan n kar jyotiahpunj ki sphoorti ki prarthana kar rahe haian. vastutah vah jyoti vrajabalaoan ke sath lilaparayan shrikrishn hi haian. unhian ki sphoorti lilashuk ki ekant akaankshit hai. is shlok mean unhian lilamay shrikrishn ka varnan kar rahe haian.

‘hridyavibhrama’ vrajadeviyoan ke hridy ya paramapriy rasamay vilas ke jo bij haian. athava jo vrajadeviyoan ke jivanasvaroop haian. ve logo us paramanandarasaghan moorti ko pakar hi jivan dharan karati haian. athava hridy ya param manohar vibhram ya hav-bhav adi jinake alankar haian, ve ‘hridyavibhrama’ haian. unhian vrajasuandariyoan ke jo hriday haian, ya sarvasv dhan haian, unake hriday-man mean pravesh karate haian.

Next.png

tika tippani aur sandarbh

sanbandhit lekh

shrikrishnakarnamritam -anantadas
kramaank shlok sankhya shlok prishth sankhya
(akaradikram se)
1. 99. akhandanirvanaras 947
2. 90. akhilabhuvanaik 889
3. 60. agre samayagrayati 689
4. 36. adhirabimbadhar 440
5. 27. adhiramalokit 333
6. 112. anugrah-dvigun 1031
7. 10. apaangarekhabhi 147
8. 15. avyajamanjul 199
9. 41. amoonyadhanyani 494
10. 44. ashrantasmitamaruna 528
11. 2. asti svastaruni 41
12. 28. astokasmitabhar 353
13. 51. ahimakarakaranikar 600
14. 87. achinvanamahany 865
15. 67. adravalokit 736
16. 54. anamrasitabhravo 627
17. 70. andolitagrabhuj 756
18. 43. amyaan vilochanabhyam 519
19. 19. amugdhamardh 136
20. 39. alolalochan 466
21. 110. eeshanadevacharana 1019
22. 59. etannamavibhooshanan 681
23. 63. kadanu kasyaan 705
24. 26. kada va kalindi 322
25. 7. kamaniyakishor 124
26. 52. karamaladal 610
27. 86. karau sharadijambuj 859
28. 20. kalakvanitakankanan 244
29. 91. kantakuchagrahan 896
30. 100. kaman santu sahasrash: 952
31. 25. karunyakarbukataksh 313
32. 72. kimidamadharavithi 771
33. 42. kimih krinum: 505
34. 53. kumumashar-sharasamar 619
35. 95. keyan kanti: 960
36. 101. galadh‌ vridaloanla 960
37. 3. chaturyaikanidanasim 74
38. 74. chapalyasim 784
39. 61. chikuran vahalan 694
40. 89. chitrantadetachcharanaraviand 882
41. 1. chintamanijayati 11
42. 108. jay jay jay 1007
43. 55. tath‌ kaishoran tachch 638
44. 97. tattvanmukhan 935
45. 73. tadidamupanatan 777
46. 88. taduchchhavasitayauvanan 876
47. 85. tadedadatamr 854
48. 18. tarunarun 221
49. 32. tvachchhaishavan tribhuvana 393
50. 81. tribhuvanasarasabhyaan 833
51. 109. tubhyan nirbharaharsh 1013
52. 76. tejaseastu namo 804
53. 80. dooradvilokayati 829
54. 109. tubhyan nirbharaharsh 1013
55. 111. dhanyanaan sarasanulap 1024
56. 77. dhenupaladayikata 809
55. 94. nadyapi pashyati 913
56. 12. nikhil- bhuvan 171
57. 30. nibaddhamurdhanjali 374
58. 33. paryachitamritarasani 408
59. 48. paradrishyan doore pathi 567
60. 62. paripalay n: 700
61. 9. pallavarunapani 138
62. 71. pashupal- bal 762
63. 58. padau vadavinirjita 674
64. 31. pichchhavatans 383
65. 34. pun: prasannendu 422
66. 84. pushpanametath‌ 849
67. 13. pranayaparinatabhyaan 183
68. 104. premadanch me 983
69. 46. bahalachikuramaran 544
70. 47. bahalajaladachchhaya 554
71. 4. barhottansavilas 95
72. 35. balen mugdhachapalen 430
73. 69. baloayamalol 750
74. 107. bhaktistvayi sthiratara 999
75. 102. bhavanan bhuvanan 968
76. 8. madashikhandishikhand 130
77. 64. madhuramadharabimbe 710
78. 5. madhuratarasmitamrit 110
79. 92. madhuran madhuran 901
80. 16. maninoopuravachalan 208
81. 17. mam chetasi 214
82. 29. mayi prasadan madhurai: 364
83. 14. madhuryavaridhi 192
84. 65. madhuryadapi madhuran 720
85. 105. madhuryen vivardhantaan 989
86. 75. madhuryen dvigunashishiran 797
87. 68. mar: svayan nu 743
88. 6. mukulayaman 117
89. 78. mridukvanannoopur 817
90. 106. yani tvachcharitamritani 662
91. 38. yavann me navadasha 455
92. 37. yavann mean nikhil 448
93. 50. lagnan muhurmanasi 587
95. 49. lilananambujamadhir 578
94. 45. lilayitabhyaan 537
95. 66. vaksh:sthale ch vipulan 728
96. 96. vadenduvinirjit: 929
97. 22. vichitrapatraankur 268
98. 56. vishvopaplavashmanaik 651
99. 24. shishirikurute kada 303
100. 98. shushrooyase shrinu 942
101. 93. shrriangararas sarvasvan 908
102. 83. sarvajnatve ch maugdhe 843
103. 23. sardhan samriddhairamrita 278
104. 79. soayan vilasamurali 823
105. 82. soayan munindrajan 839
106. 21. stokastokanirudhy 254
107. 11. hridaye 156
108. 40. he dev 473
- - aantim prishth 1041

varnamala kramanusar lekh khoj

   a    a    i    ee    u    oo    e    ai    o    au    aan    k    kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d    dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr    aah