bhagavat dharm mimaansa9. paratantry-mimaansa(24.3) yavadasyasvatantratvan tavadishvarato bhayamh . asvatantratvamh yani paratantry. jab tak paratantry rahega, tab tak eeshvar ka bhay bhi rahega – yavath asy asvatantratvan tavath eeshvaratah bhayamh. vaise eeshvar ka bhay rakhana avashyak bhi hai. phir kaha : ye etath samupasiranh – jo gun-vaishamy ki upasana kareange, ve shucharpitaah muhyanti – shokavash hokar mohit hoange. jab tak gun-vaishamy rahega, tab tak eeshvar bhi hath mean nahian ayega. paramatma ke pas pahuanch bhi nahian sakeange. (24.4) kal atmaaagamo lokah svabhavo dharm aiv ch. phir tarah-tarah ke eeshvar baneange. log tarah-tarah ke eeshvar ko manane lageange. kaun-kaun-se eeshvar? kal-eeshvar, atma-eeshvar, agam-eeshvar, lok-eeshvar, svabhav-eeshvar, dharm-eeshvar. paramatma ko anek prakar ke eeshvar manakar pahachaneange. kab tak? jab tak gun-vaishamy hai, tab tak – gunavyatikare sati.
bhagavan kah rahe haian : maan bahudha prahuah – mujh (paramatma) ko bhoolakar log mujhe anek nam dete haian. alag-alag atma dekhate haian, to svayan dvesh kh de ho jate haian. phir anek eeshvar kh de ho jate haian. yah kab tak jari rahega? jab tak gun-vaishamy rahega. to, isake lie kya karana chahie? tukaram maharaj kahate haian : anikaanche kani. gunadosh mana nani ॥ yani ‘doosaroan ke gun-dosh kan par mat ane do.’ gun-dosh suno hi mat. kahian kan par a hi jaean, to man mean mat ane do. sar yah ki gun-doshoan ki or n dekhean. yadi gun-dosh ki jhanjhat mean p deange, to anek atma ban jayeange. phir paratantry bana hi rahega aur koee-n-koee eeshvar sir par chadh baithega. |
tika tippani aur sandarbh
sanbandhit lekh
kramaank | prakaran | prishth sankhya |
varnamala kramanusar lekh khoj