गीता प्रबोधनी -रामसुखदास पृ. 277

gita prabodhani -svami ramasukhadas

terahavaan adhyay

Prev.png

yatha sarvagatan saukshmyadakashan nopalipyate .
sarvatravasthito dehe tathatma nopalipyate ॥32॥

jaise sab jagah vyapt akash atyant sookshm hone se kahian bhi lipt nahian hota, aise hi sab jagah paripoorn atma kisi bhi deh mean lipt nahian hota.

vyakhya- chinmay satta ek hi hai, par ahanta ke karan vah alag-alag dikhati hai. apara prakriti ke aansh ‘ahamh’ ko pak dane ke karan yah jiv ‘aansh’ kahalata hai[1]. agar yah ahamh ko n pak de to ek satta-hi-satta hai. satta ke sivay sab kalpana hai. vah chinmay satta sab kalpanaoan ka adhar, adhishthan, prakashak aur ashray hai. us satta mean ekadeshiyapana nahian hai. vah chinmay satta sarvavyapak hai. sampoorn srishti (kriyaean aur padarth) us satta ke antargat hai. srishti to utpann aur nasht hoti rahati hai, par satta jyoan-ki-tyoan rahati hai. tatpary hai ki chinmay satta n sharirasth hai aur n prakritisth hai, pratyut akash ki tarah sarvatr sthit (sarvagat) hai-‘nityah sarvagatah’[2]. vah sampoorn shariroan ke bahar-bhitar sarvatr paripoorn hai. vah sarvavyapi satta hi hamara svaroop hai aur vahi paramatmatattv hai.

satta mean ekadeshiyata ahamh ke karan dikhati hai. vah ahamh sukh lonupata par tika hua hai. sadhan karate hue bhi sadhak jahaan hai, vahian sukh bhogane lag jata hai- ‘sukhasangen badhnati’[3]. yah sukhalolupata gunatit hone tak rahati hai. atah isatean sadhak ko bahut savadhan rahana chahiye aur savadhanipoorvak sukhalolupata se bachana chahiye.

Next.png

tika tippani aur sandarbh

  1. (gita 15.7)
  2. (gita 2.24)
  3. (gita 14.6)

sanbandhit lekh

varnamala kramanusar lekh khoj

   a    a    i    ee    u    oo    e    ai    o    au    aan    k    kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d    dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr    aah