shrimadbhagavadgita tattvavivechani hindi-tika -jayadayal goyandaka
chaturth adhyay
yajnashishtamritabhujo yanti brahma sanatanamh .
uttar- lokaprasiddhi mean devataoan ke nimitt agni mean ghritadi padarthoan ka havan karana yajn hai aur usase bacha hua havishyann hi yajnashisht amrit hai. isi tarah smritikaroan ne jin panchamahayajnadi ka varnan kiya hai unamean devata, rrishi, pitar, manushy aur any pranimatr ke liye yathashakti vidhipoorvak ann ka vibhag kar dene ke bad bache hue ann ko yajnashisht amrit kaha hai; kiantu yahaan bhagavanh ne uparyukt yajn ke roopak mean paramatma ki prapti ke jnan, sanyam, tap, yog, svadhyay, pranayam adi aise sadhanoan ka bhi varnan kiya hai jinamean ann ka sambandh nahian hai. isaliye yahaan uparyukt sadhanoan ka anushthan karane se sadhakoan ka antahkaran shuddh hokar usamean jo prasadaroop prasannata ki upalabdhi hoti hai[1], vahi yajn se bacha hua amrit hai, kyoanki vah amritasvaroop paramatma ki prapti mean hetu hai tatha us vishuddh bhav se utpann sukh mean nityatript rahana hi yahaan us amrit ka anubhav karana hai. prashn- uparyukt paramatmaprapti ke sadhanaroop yajnoan ka anushthan karane vale purushoan ko sanatan parabrahm ki prapti isi janm mean ho jati hai ya janmantar mean hoti hai? uttar- yah unake sadhan ki sthiti par nirbhar hai. jisake sadhan mean bhav ki kami nahian hoti, usako to isi janm mean aur bahut hi shighr sanatan parabrahm ki prapti ho jati hai; jisake sadhan mean kisi prakar ki truti rah jati hai, usako us kami ki poorti hone par hoti hai, parantu uparyukt sadhan vyarth kabhi nahian hote, inake sadhakoan ko paramatma ki praptiroop phal avashy milata hai[2]- yahi bhav dikhalane ke liye yahaan yah samany bat kahi hai ki ve log sanatan parabrahm ko prapt hote haian. |
tika tippani aur sandarbh
sanbandhit lekh
kram sankhya | vishay | prishth sankhya |
varnamala kramanusar lekh khoj