shrimadbhagavadgita tattvavivechani hindi-tika -jayadayal goyandaka
shashth adhyay
chanchalan hi man: krishn pramathi balavaddridhamh .
uttar- vahaan arjun ne ‘samatv’ yog ki sthir sthiti mean man ki chanchalata ko badhak batalaya tha, isase svabhavik hi unase kaha ja sakata tha ki ‘man ko vash mean kar lo, chanchalata door ho jayagi’; parantu arjun man ko vash mean karana atyant kathin samajhate haian, isiliye unhoanne yahaan punah man ko chanchal batalaya hai. prashn- ‘man’ ke sath ‘pramathi’ visheshan dene ka kya karan hai? uttar- isase arjun kahate haian ki man dipashikha ki bhaanti chanchal to hai hi, parantu mathani ke sadrish pramathanashil bhi hai. jaise doodh-dahi ko mathani math dalati hai, vaise hi man bhi sharir aur indriyoan ko bilakul kshubdh kar deta hai. prashn- doosare adhyay ke sathavean shlok mean indriyoan ko pramathanashil batalaya hai, yahaan man ko batalate haian. isaka kya karan hai? uttar- vishayoan ke sang se donoan hi ek-doosare ko kshubdh karane vale haian aur donoan milakar to buddhi ko bhi kshubdh kar dalate haian.[1] isiliye donoan ko ‘pramathi’ kaha gaya hai. |
tika tippani aur sandarbh
- ↑ 2. 67
sanbandhit lekh
kram sankhya | vishay | prishth sankhya |
varnamala kramanusar lekh khoj