गीता रहस्य -तिलक पृ. 619

gita rahasy athava karmayog shastr -bal gangadhar tilak

Prev.png
shrimadbhagavadgita : dvitiy adhyay

 
svadharmamapi chavekshy n vikanpitumarhasi .
dharmyaddhi yuddhachchhreyoanyatkshatriyasy n vidyate ॥ 31 ॥
yaddachchhaya chopapannan svargadvaramapavritamh .
sukhin: kshatriya: parth labhante yuddhamiddashamh ॥ 32 ॥
ath chettvamiman dharmyan sangraman n karishyasi .
tat: svadharm kirtian ch hitva papamavapsyasi ॥ 33 ॥
akartian chapi bhootani kathayishyanti teavyayamh .
sanbhavitasy chakirtirmaranadatirichyate ॥ 34 ॥

(31) isake siva svadharm ki or dekhean to bhi (is samay) himmat harana tujhe uchit nahian hai. kyoanki dharmochit yuddh ki apeksha kshatriy ko shreyaskar aur kuchh hai hi nahian. tilak ke anusar-[svadharm ki yah upapatti age bhi do bar[1] batalaee gee hai. sannyas athava saankhy marg ke anusar yadyapi karm sannyasaroopi chaturth ashram aant ki sidhi hai, to bhi manu adi smriti-kartaoan ka kathan hai, ki isake pahale chaturvarny ki vyavastha ke anusar brahman ko brahmanadharm aur kshatriy ko kshatriy dharm ka palan kar grihasthashram poora karana chahiye, atev is shlok ka aur age ke shlok ka tatpary yah hai, ki grihasthashrami arjun ko yuddh karana avashyak hai.]

(32) aur he parth! yah yuddh ap hi ap khula hua svarg ka dvar hi hai; aisa yuddh bhagyavan kshatriyoan hi ko mila karata hai. atev yadi too (apane) dharm ke anukool yah yuddh n karega, to svadharm aur kirti kho kar pap batorega. yahi nahian balki (sab) log teri akshayy dushkirti gate raheange! aur apayash to sambhavit purush ke liye mrityu se bhi badh kar hai. tilak ke anusar-[ shrikrishn ne yahi tattv udyogaparv mean yudhishthir ko bhi batalaya hai[2]. vahaan yah shlok hai–“kulinasy ch ya ninda vadho vaamitrakarshanam. mahagunoan vadho rajan n tu ninda kujivika॥” parantu gita mean isaki apeksha yah arth sankshep mean hai; aur gita granth ka prachar bhi adhik hai, is karan gita ke “sambhavitasy.” ityadi vaky ka kahavat ka sa upayog hone laga hai. gita ke aur bahutere shlok bhi isi ke saman sarvasadharan logoan mean prachalit ho gaye haian. ab dushkirti ka svaroop batalate haian-]

Next.png

tika tippani aur sandarbh

  1. gi. 3. 35 aur 18. 47
  2. mabha. u. 72. 24

sanbandhit lekh

varnamala kramanusar lekh khoj

   a    a    i    ee    u    oo    e    ai    o    au    aan    k    kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d    dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr    aah