गीता प्रबोधनी -रामसुखदास पृ. 60

gita prabodhani -svami ramasukhadas

tisara adhyay

Prev.png

lokeasmindvividha nishtha pura prokta mayanagh .
jnanayogen saankhyanaan karmayogen yoginamh ॥3॥

shribhagavan bole- he nishpap arjun! is manushy lok mean do prakar se hone vali nishtha mere dvara pahale kahi gayi hai. unamean jnaniyoan ki nishtha jnanayog se aur yogiyoan ki nishtha karmayog se hoti hai.

vyakhya- karmayog aur jnanayog- donoan laukik nishthaean hone se samakaksh haian aur donoan ka ek hi phal hai[1].yadyapi karmayog mean kriya ki aur saankhyog mean vivek ki mukhyata hai, tathapi phal mean donoan ek haian.

poorvapaksh- yahaan bhaktiyog- nishtha ki bat nahian kahi gayi hai, isase siddh hua ki karmayog aur jnanayog- ye do hi sadhan many haian?

uttarapaksh- aisa nahian hai. karmayog aur jnanayog- donoan sadhakoan ki apani nishthaean haian, par bhaktiyog sadhak ki apani nishtha n hokar bhagavannishtha hai. bhaktiyog mean sadhak bhagavan par nirbhar rahata hai.

karmayog aur jnanayog- donoan laukik nishthaean haian. karmayog mean jagat ki aur jnanayog mean jiv ki mukhyata hai. jagat aur jiv donoan laukik haian- ‘dvavimau purushau loke ksharashchakshar ev ch’[2]; kyoanki jagat (j d) aur jiv (chetan)- ye donoan vibhag hamare janane mean ate haian, par bhagavan janane mean nahian ate. bhagavan manane ke vishay haian, janane ke nahian. parantu bhaktiyog alaukik nishtha hai; kyoanki isamean bhagavan ki mukhyata hai, jo jagat aur jiv donoan se uttam haian- ‘uttamah purushastvanyah paramatmetyudahritah’[3].

Next.png

tika tippani aur sandarbh

  1. (gita 5.4-5)
  2. (gita 15.16)
  3. (gita 15.17)

sanbandhit lekh

varnamala kramanusar lekh khoj

   a    a    i    ee    u    oo    e    ai    o    au    aan    k    kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d    dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr    aah