गीता प्रबोधनी -रामसुखदास पृ. 117

gita prabodhani -svami ramasukhadas

chhatha adhyay

anashrit: karmaphalan karyan karm karoti y: .
s sannyasi ch yogi ch n niragnirn chakriy: ॥1॥

shribhagavan bole- karmaphal ashray n lekar jo kartavy karm karata hai, vahi sannyasi tatha yogi hai aur keval agni ka tyag karane vala sannyasi nahian hota tatha keval kriyaoan ka tyag karane vala yogi nahian hota.

vyakhya- sannyasi athava yogi manushy n to agni se bandhata hai, n kriyaoan se hi bandhata hai, pratyut karmaphal ki ichchha se bandhata hai-‘ule sakto nibadhyate’[1]. atah jisane karmaphal ki ichchha ka tyag kar diya hai, vahi sachcha sannyasi athava yogi hai. karmaphal ki asakti ka tyag karane se paramashanti ki prapti ho jati hai-‘tyagachchhantiranantaramh’[2]. atah sachcha tyagi bhi vahi hai, jisane karmaphal ki asakti ka tyag kar diya- ‘yastu karmaphalatyagi s tyagityabhidhiyate’[3].

yan sannyasamiti prahuryogan tan viddhi pandav .
n hyasannyastasankalpo yogi bhavati kashchan ॥2॥

he arjun! log jisako sannyas- aisa kahate haian, usi ko tum yog samajho; kyoanki sankalpoan ka tyag kiye bina manushy koee-sa bhi yogi nahian ho sakata.

vyakhya- saankhyayog aur karmayog-donoan sadhan alag-alag hone par bhi sankalpoan ke tyag mean ek haian. jab tak manushy ke antahkaran mean sansar ki satta, mahatta aur apanapan hai, tab tak vah sankalpoan ka tyag nahian kar sakata. sankalpoan ka tyag kiye bina manushy jnanayogi, hathayogi, dhyanayogi, karmayogi, bhaktiyogi adi koee sa bhi yogi nahian hota, pratyut bhogi hota hai.

tika tippani aur sandarbh

  1. (gita 5.12)
  2. (gita 12.12)
  3. (gita 18.11)

sanbandhit lekh

varnamala kramanusar lekh khoj

   a    a    i    ee    u    oo    e    ai    o    au    aan    k    kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d    dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr    aah