गीता प्रबोधनी -रामसुखदास पृ. 110

gita prabodhani -svami ramasukhadas

paanchavaan adhyay

Prev.png

n kartritvan n karmani lokasy srijati prabhu: .
n karmaphalasanyogan svabhavastu pravartate ॥14॥

parameshvar manushyoan ke n kartapan ki, n karmoan ki aur n karmaphal ke sath sanyog ki rachana karate haian; kintu svabhav hi barat raha hai.

vyakhya- svaroop ki tarah paramatma bhi kisi ko karm karane ki prerana nahian karate. manushy karm karane mean svatantr hai. kartapan, karm aur karmaphal ke sath sanyog jiv ka kam hai, paramatma ka nahian. atah inaka tyag karane ka dayitv bhi jiv par hi hai. jiv hi ajnan vash prakriti ke sath sambandh jo dakar karmoan ka karta banata hai aur karmaphal ke sath sambandh jo dakar sukhi-duahkhi hota hai.

nadatte kasyachitpapan n chaiv sukritan vibhu: .
ajnanenavritan jnanan ten muhyanti jantav: ॥15॥

sarvavyapi paramatma n kisi ke pap karm ko aur n shubh-karm ko hi grahan karata hai; kintu ajnan se jnan dhaka hua hai, usi se sab jib mohit ho rahe haian.

vyakhya-sarvavyapi chetan-tattv kisi ke bhi pap-karm athava puny-karm ka karta aur bhokta nahian banata, pratyut ajnanavash jiv hi karta-bhokta ban jata hai.

jnan ka kabhi abhav nahian hota. atah ‘ajnan’ shabd jnan ke abhav ka vachak nahian hai, pratyut adhoore jnan ka vachak hai. bauddhik jnan adhoora jnan hai. adhoore jnan se hi jnan ka abhiman utpann hota hai. poorn jnan hone se abhiman mit jata hai. atah bauddhik jnan ko mahattv dena bahut b da ajnan hai. bauddhik jnan ko mahattv dene se vastavik jnan ki or drishti nahian jati-yahi ajnan ke dvara jnan ko dhakana hai.

Next.png

tika tippani aur sandarbh

sanbandhit lekh

varnamala kramanusar lekh khoj

   a    a    i    ee    u    oo    e    ai    o    au    aan    k    kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d    dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr    aah