vishay soochi
shrikrishnaank
sakshat parabrahm ka avirbhav
varah, nrisianh, datt, prithu-prabhriti avataroan mean kitane hi shvaroopavatar haian, kitane hi dharm ke avatar haian, kitane hi aveshavatar haian. kinhtu ye sab chaubisoan avatar bhooma purush jise anhtaryami bhi kahate haian, usake avatar haian. jaise sarvabhaum[1] raja apane desh mean paryatan karane nikale to vah kabhi apane liye apane hi banavaye hue shvakiy grihoan mean nivas karata hai, kinhtu jis samay sarvabhaum ki vaisi marji ho to kabhi-kabhi apane kisi athmiy ke ghar mean bhi thahar jata hai, us samay vah shvakiyajan ka grih bhi raja ke vartaman rahane tak rajagrih kaha jata hai. raja ki chale jane ke bad vah grih phir jisaka tha, usi ka kahalata hai. isi tarah shuddh sathv (aishhvariy sathv)- ko asan ya sharir banakar jo bhagavan ka usamean sarvada ke liye utarana hai, vah avatar hai. aur kary karane matr ke kal mean rahakar pun: tirohit ho jana, yah karyakalin avesh aveshavatar kaha jata hai. shuddh sathv ek tarah ka chaitanhy ka (jnanashakti ka) hi vibhed hai. shribhagavat ke dvitiy shkanhdh mean kaha hai ki ʻjis[2] prakar oornanabhi (mak di) srishti ke liye (jala banane ke liye) apane shvaroop se hi ek oorna (tanhtu) nikalati hai isi tarah nirgun bhagavan bhi trividh srishti banane ke liye apane shvaroop ko hi tin gunaroop kar lete haian. sadroop se jo nikala vah sathv hai. kriya pradhan hokar atev tirohit sadananhdaansh hokar jo nikala vah raj kahalaya aur keval ananhdaroop hokar jo nikala vat tam kahalaya. ye tinoan gun hokar nikal, isaliye, inhhean gun kahate haian aur keval brahmashvaroop hone se shuddh kahe jate haian. in athmaroop atev shuddh gunoan ke dvara jo srishti huee vah brahmaroop adhidaivik srishti huee aur vah pratham srishti thi. brahmakalhp pahala hai. us pahale brahmakalhp mean yah prathamiki brahmamayi srishti huee hai. is samay ki srishti mean sabaka ek hans namak varn hi tha. tadananhtar padmakalhpadi mean srishti ka shvaroop badala, us samay bhagavan ne apani maya (sarvabhavanasamarthy)- ko karan banakar srishti ki rachana ki kinhtu maya ke pas apana koee sadhan n hone se usane prabhu se un tinoan gunoan ko grahan kiya. jagat ki sthiti ke samay sattv ka, uthpatti ke samay rajash ka aur sanhar ke samay tamash ka upayog kiya. bas, maya ke pas hokar ane se v gun prakritik, mayik ya ashuddh kahalaye. jagat ki sthiti ke samay sathv ka, uthpatti ke samay rajash ka aur sanhar ke samay tamash ka upayog kiya. bas, maya ke pas hokar ane se v gun prakritik, mayik ya ashuddh kahalaye. |
tika tippani aur sandarbh
- ↑ yatha maharajh: svadeshe paryatan svarthan nirmiteshu griheshu tishthati kadachitsvakiyasyapi grihe, tada tatsithatiparyantan tad grihamapi rajagrihan bhavati. ato visheshabhavadaveshavatarayostulyataya ganana. ni0 bha0 pr0 49 karika.
- ↑ sattvan rajastam iti nirgunasy gunastray:. sthitisarganirodheshu grihita mayaya vibho:. bha0 sk0 2-5-19 subodhini.