shrimadbhagavadgita tattvavivechani hindi-tika -jayadayal goyandaka
trayodash adhyay
tatkshetran yachch yadrikch yadvikari yatashch yath .
prashn- ‘kshetramh’ ke sath ‘tath’ visheshan dene ka kya bhav hai, tatha ‘yath’ pad se bhagavanh ne kshetr ke vishay mean kis bat ke spashtikaran ka sanket kiya hai aur vah kis shlok mean kiya hai? uttar- ‘kshetramh’ ke sath ‘tath’ visheshan dekar yah bhav dikhalaya hai ki jis sharir roop kshetr ke lakshan pahale shlok mean batalaye gaye haian, usi ka spashtikaran karane ki bat is shlok mean kahi jati hai; tatha ‘yath’ pad se bhagavanh ne kshetr ka svaroop batalane ka sanket kiya hai aur isi adhyay ke paanchavean shlok mean use batalaya gaya hai. prashn- ‘yadrikh’ pad se kshetr ke vishay mean kya kahane ka sanket kiya gaya hai aur vah kahaan kaha gaya hai? uttar- ‘yadrikh’ pad se kshetr ka svabhav batalane ka sanket kiya hai aur usaka varnan chhabbisavean aur sattaeesavean shlokoan mean samast bhootoan ko utpatti-vinashashil batalakar kiya hai. prashn- ‘yadvikari’ pad se kshetr ke vishay mean kya kahane ka sanket kiya hai aur use kis shlok mean kaha hai? uttar- ‘yadvikari’ pad se kshetr ke vikaroan ka varnan karane ka sanket kiya gaya hai aur unaka varnan chhathe shlok mean kiya hai. prashn- ‘yatah ch yath’ in padoan se kshetr ke vishay mean kya kahane ka sanket kiya hai aur vah kahaan kaha gaya hai? uttar- jin padarthoan ke samuday ka nam ‘kshetr’ hai unamean se kaun padarth kisase utpann hua hai- yah batalane ka sanket ‘yatah ch yath’ padoan se kiya hai aur usaka varnan unnisavean shlok ke uttararddh tatha bisavean ke poorvarddh mean kiya gaya hai. |
tika tippani aur sandarbh
sanbandhit lekh
kram sankhya | vishay | prishth sankhya |
varnamala kramanusar lekh khoj