श्रीमद्भगवद्गीता -विश्वनाथ चक्रवर्त्ती पृ. 242

Prev.png

shrimadbhagavadgita -vishvanath chakravartti
ashtam adhyay

kavian puranamanushasitaramanoraniyaansamanusmaredh yah.
sarvasy dhataramachintyaroopamadityavarnan tamasah parastath॥9॥
prayanakale manasaachalen bhaktaya yukto yogabalen chaiv.
bhruvormadhye pranamaveshy samyakh s tan paran purushamupaiti divyamh..10॥
manushy ko chahie ki param purush ka dhyan sarvajn, puratan, niyanta, laghutam se bhi laghutar, pratyek ke palanakarta, samast bhautik buddhi se pare, achinty tatha nity purush ke roop mean kare. ve soory ki bhaanti tejavan haian aur is bhautik prakriti se pare, divy roop haian.9॥
mrityu ke samay jo vyakti apane pran ko bhauhoan ke madhy sthir kar leta hai aur yogashakti ke dvara avichalit man se poornabhakti ke sath parameshvar ke smaran mean apane ko lagata hai, vah nishchit roop se bhagavan ko prapt hota hai..10॥

bhavanuvad- yogabhyas ke bina vishayoan se man ki nivritti asambhav hai tatha isake nirantar n hone se bhagavanh ka smaran bhi asambhav hai. kisi bhi prakar ke yog ke sath jo bhakti ki jati hai, use yog mishra bhakti kahate haian. isalie ‘kavi’ ityadi paanch shlok kah rahe haian. kavi ka tatpary hai - sarvajn. sanakadi rrishi sarvajn haian, kintu unaki sarvajnata sarvakalik nahian hai. isilie kahate haian - puran arthath anadi. sarvajn aur anadi hokar bhi antaryami bhakti ke upadeshta nahian hote haian. isilie kahate haian - ‘anushasitaramh’ arthath ram-krishnadi svaroopoan mean kripa poorvak apani bhakti ki shiksha dene vale haian. vaise kripalu bhi sudurjney tattv haian - isilie kahate haian, ve anu se bhi anu haian. to kya ve jivavath paramanu (tuly) praman haian? isake uttar mean kahate haian - ‘sarvasyadhataran’ arthath ve sarvavastumatr ke hi dharak hone ke karan tatha sarvavyapak hone ke karan param mahapariman vale haian, atev ve achinty haian. purush hone ke karan madhyam pariman vala hone par bhi unake anany prakashatv ke vishay mean bata rahe haian - ‘adityavarnamh’ arthath soory ke sadrish svayan tatha doosaroan ke bhi prakashak haian. ve ‘tamasah’ arthath prakriti se pare haian, ve maya shaktimanh hone par bhi mayatit svaroop haian. yogi prayan kal mean nishchal man ke dvara satat smaranamayi shakti se yukt hokar smaran karate haian. kis prakar man ki nishchalata prapt hoti hai ? isake uttar mean kahate haian - yogabhyas ke bal se. kis prakar ka yog? isake uttar mean kahat haian - ajnachakr mean pran ko sthit kar..9-10..

sararth varshini prakashika vritti-

poorvashlok mean ant kal mean jis bhagavath-smaran ki bat kahi gee hai, usaki vidhi is shlok mean bata rahe haian. “param purush ka dhyan bata raha hooan, shravan karo - ve sarvajn, sanatan, niyanta, ati sookshm, sabhi ke vidhata, j d buddhi ke lie achinty svaroop nity-madhyamakar, tathapi svaprakashavashatah adityavath svaroop-prakashak varn vishisht evan j da prakriti ke atit tattv haian. maran kal mean nishchay man vala hokar bhakti sahit poorv yogabhyasavashatah donoan bhrikutiyoan ke madhy mean pran ko sthit kar, us divy purush ke samip prayan karana chahie. jisase ki maran-klesh dvara chitt-vikshep n ho, usake upay svaroop yah yog upadisht hua hai.”- shri bhakti vinod thakur..9-10..

Next.png

tika-tippani aur sandarbh

sanbandhit lekh

varnamala kramanusar lekh khoj

   a    a    i    ee    u    oo    e    ai    o    au    aan    k    kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d    dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr    aah