गीता रहस्य -तिलक पृ. 836

gita rahasy athava karmayog shastr -bal gangadhar tilak

chitr:Prev.png
shrimadbhagavadgita : ashtadash adhyay

niyatan sangarahitamaragadveshat: kritamh .
aphalaprepsuna karm yattatsattvikamuchyate .. 23 ..
yattu kamepsuna karm sahankaren va pun: .
kriyate bahulayasan tadrajasamudahritamh .. 24 ..
anubandhan kshayan hiansamanapekshy ch paurushamh .
mohadarabhyate karm yattattamasamuchyate .. 25 ..

(23) phal-prapti ki ichchha n karane vala manushy, (man mean) n to prem aur n dvesh rakhakar, bina asakti ke (svadharmanusar) jo niyat arthat niyukt kiya hua (karm) karata hai, us karm ko sattvik kahate haian. (24) parantu kam arthat phalasha ki ichchha rakhane vala athava ahankar-buddhi ka (manushy) b de parishram se jo karm karata hai, use rajas kahate haian. (25) tamas karm vah hai ki jo moh se, bina in batoan ka vichar kiye arambh kiya jata hai, ki anubandh arthat age kya hoga; pauroosh yani apana samarthh‍y kitana hai aur (honahar mean) nash athava hiansa hogi ya nahian.

tilak ke anusar-[in tin bhaanti ke karmoan mean sabhi prakar ke karmoan ka samavesh ho jata hai. nishkam karm ko hi sattvik athava uth‍tam kyoan kaha hai, isaka vivechan gitarahasy ke gyaharavean prakaran mean kiya gaya hai, use dekho; aur akarm bhi sachamuch yahi hai[1]. gita ka siddhaant hai ki karm ki apeksha buddhi ka ullekh kiya gaya hai. smaran rahe ki karm ka sattvikapan ya tamasapan keval usake bahy parinam se nishchit nahian kiya gaya hai[2]. isi prakar 25 ve shlok se yah bhi siddh hai, ki phalasha ke chhoot jane par yah n samajhana chahiye ki agala-pichhala ya sarasar vichar kiye bina hi manushy ko chahe jo karm karane ki chhutati ho gee. kyoanki 25vean shlok mean yah nishchay kiya hai ki anubandh aur phal ka vichar kiye bina jo karm kiya jata hai vah tamas hai, n ki sattvik[3]. ab isi tattv ke anusar kartta ke bhed batalate hai-]

chitr:Next.png

tika tippani aur sandarbh

  1. gita 4.16 par hamari tippani dekho
  2. dekho gitar. pri. 380-381
  3. gitar.pri. 380-381dekho

sanbandhit lekh

varnamala kramanusar lekh khoj

   a    a    i    ee    u    oo    e    ai    o    au    aan    k    kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d    dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr    aah