गीता रहस्य -तिलक पृ. 726

gita rahasy athava karmayog shastr -bal gangadhar tilak

chitr:Prev.png
shrimadbhagavadgita : ashtam adhyay

sarvadvarani sanyamy mano hridi niroodhy ch.
moordhnyadhayatman: pranamasthito yogadharanamh ॥12॥
Om ith‍yekaksharan brahm vh‍yaharanh‍mamanush‍maranh.
y: prayati th‍yajanh‍dehan s yati paramaan gatimh.. 13..
$$ ananh‍yacheta: satatan yo maan sh‍marati nith‍yash:.
tash‍yahan sulabh: parth nith‍yayukh‍tash‍y yogin:.. 14..
mamupeth‍y punarjanh‍m du:khalayamashashh‍vatamh.
naph‍nuvanti mahath‍man: sansiddhian paramaan gata:.. 15..

(12) sab ( indriyaroopi ) dvaroan ka sanyam kar aur man ka hriday mean nirodh karake ( evan ) mash‍tak mean pran le jakar samadhiyog mean sthit hone vala, is ekakshar brahm Om ka jap aur mera sh‍maran karata hua jo ( manushh‍y ) deh chho dakar jata hai, use uttam gati milati hai.

tilak ke anusar-[shh‍lok 9-11 mean parameshh‍var ke sh‍varoop ka jo varnan hai, vah upanishadoan se liya gaya hai. navean shh‍lok ka ‘’anoraniyanh ‘’ pad aur anh‍t ka charan shh‍vetashh‍var upanishad ka hai[1], evan gh‍yarahavean shh‍lok ka poorvardh arthath aur uttarardh shabh‍dash: kath upanishad ka hai [2]. kathupanishad mean ‘’tatte padan sangrahen bravimi ‘’is charan ke age ‘’omith‍yetath‌’’ sh‍pashh‍t kaha gaya hai; isase pragat hota hai ki 11vean shh‍lok ke ‘akshar ‘ aur ‘pad ‘ shabh‍doan ka arth Om varnakshar roopi brahm athava Om shabh‍d lena chahiye; aur terahavean shh‍lok se bhi pragat hota hai, ki yahaan Omkaropasana hi uddishh‍t hai[3]. tathapi yah nahian kah sakate, ki bhagavanh ke man mean ‘akshar’ = avinashi brahm, aur ‘pad’ =param sh‍than, ye arth bhi n hoange. kh‍yoanki, Om varnamala ka ek akshar hai, isake siva yah kaha ja sakega ki vah brahm ke pratik ke nate avinashi bhi hai, [4]. isaliye 11vean shh‍lok ke anuvad mean ‘ akshar ‘ aur ‘pad’ ye duhare arthavale mool shabh‍d hi hamane rakh liye haian. ab is upasana se milanevali uth‍tam gati ka adhik niroopan karate haian-]

(14) he parth! ananh‍y bhav se sada-sarvada jo mera nith‍y sh‍maran karata rahata hai, us nith‍yayukh‍t (karm-) yogi ko meri prapti sulabh riti se hoti hai. (15) mujhamean mil jane par paramasiddhi paye hue mahath‍ma us punarjanh‍m ko nahian pate ki jo du:khoan ka ghar hai aur ashashh‍vat hai.

chitr:Next.png

tika tippani aur sandarbh

  1. shh‍ve. 3. 8 aur 9
  2. kath. 2. 15
  3. dekho prashh‍n. 5.
  4. 21vaan shh‍lok dekho

sanbandhit lekh

varnamala kramanusar lekh khoj

   a    a    i    ee    u    oo    e    ai    o    au    aan    k    kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d    dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr    aah