गीता रहस्य -तिलक पृ. 690

gita rahasy athava karmayog shastr -bal gangadhar tilak

Prev.png
shrimadbhagavadgita : pancham adhyay

shakh‍notihaiv y: sodhuan prakh shariravimokshanath.
kamakrodhodbhavan vegan s yukh‍t: s sukhi nar:.. 23..
yoanat:sukhoanatararamash‍tathaantarjh‍yotirev y:.
s yogi brahmanirvanan brahmabhatoadhigachh‍chhati.. 24..
labhanh‍te brahmanirvanamrishay: kshinakalh‍masha:.
chhinh‍nh‍dvaidha yatath‍man: sarvabhootahite rata:.. 25..
kamakrodhaviyukh‍tanaan yatinaan yatachetasamh.
abhito brahmanirvan vartate viditath‍manamh.. 26..
sh‍parshanh‍krith‍va bahirbahyaanshchakshushchaivaantare bhruvo:.
pranapanau samau krith‍va nasabhh‍yantaracharinau.. 27..

(23) sharir chhootane ke pahale arthath maran paryanh‍t kam-krodh se hone vale veg ko is lok mean hi sahan karane mean ( indriyasanyam se ) jo samarth hota hai, vahi yukh‍t aur vahi ( sachh‍cha ) sukhi hai.

tilak ke anusar-[ gita ke doosare adhh‍yay mean bhagavanh ne kaha hai, ki tujhe sukh-du:kh sahana chahiye[1] yah usi ka vish‍tar aur niroopan hai. gita 2. 14 mean sukh-du:kho ko ‘ agamapayin:’ visheshan lagaya hai, to yahaan 22 vean shh‍lok mean unako ‘ adyanh‍tavanh‍t: kaha hai aur ‘ matra ‘ shabh‍d ke badale ‘ bahy ‘ shabh‍d ka prayog kiya hai. isi mean ‘ yukh‍t ‘ shabh‍d ki vh‍yakhh‍ya bhi a gee hai. sukh du:khoan ka th‍yag n kar samabuddhi se unako sahate rahana hi yukh‍tata ka sachh‍cha lakshan hai. gita 2.61 par tiph‍pani dekho.]

(24) is prakar ( bahy du:khoan ki apeksha n kar ) jo anh‍t:sukhi arthath anh‍t:karan mean hi sukhi ho jay, jo apane ap mean hi aram pane lage, aur aise hi jise ( yah ) anh‍t:prakash mil jay, vah ( karm- ) yogi brahmaroop ho jata hai, (25) jin rrishiyoan ki dvanh‍dvabuddhi chhoot gee hai arthath jinh‍hoanne is tath‍v ko jan liya hai, ki sab sh‍thanoan mean ek hi parameshh‍var hai, jinake pap nashh‍t ho gaye haian aur jo ath‍masanyam se sab praniyoan ka hit karane mean rat ho gaye haian, unh‍hean yah brahmanirvanaroop moksh milata hai. (26) kam-krodhavirahit, ath‍masanyami aur ath‍m–jnanasamh‍panh‍n yatiyoan ko abhit: arthath asapas ya sanh‍mukh rakha hua sa ( baithe bithaye ) brahmanirvanaroop moksh mil jata hai. (27) brahyapadarthoan ke ( indriyoan ke sukh-du:khadayak sanyog se alag ho kar, donoan bhauhoan ke bich mean dri;shti ko jama kar aur nak se chalanevale pran evan apan ko sam karake.

Next.png

tika tippani aur sandarbh

  1. gi. 2. 14

sanbandhit lekh

varnamala kramanusar lekh khoj

   a    a    i    ee    u    oo    e    ai    o    au    aan    k    kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d    dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr    aah