पार्थ सारथि -सुदर्शन सिंह चक्र पृ. 11

parth sarathi -sudarshan sianh 'chakr'

Prev.png

4. gurutath‍v

guru shabh‍d ka thik arth hai prakashak.
( gu: = anh‍dhakar + ru = runati – chhinh‍danti ) aur
sabakar param prakasak joee.
ram anadi avadhapati soee..[1]

param prakashak, sarvavabhasak, sh‍vayan prakash kaun hai, yah kuchh kahane samajhane ki bat nahian hai. prakash sh‍varoop satta do nahian ho sakati. ‘gauravadh guru:’ jo gauravashali hai, bhari hai vah guru hai. sabase bhari, sabase mahanh ‘mahato mahiyan’ sabase mahattam bhi vahi hai jo sarvavabhasak hai. lekin vah lakshh‍y, praph‍y hai. use prapt karane vala koee chahie.

jaise moorti pooja ka khanh‍dan anek samh‍praday b de uth‍sah se karate haian- bina y‍h samajhe karate haian ki pooja sada moorti ki hi hoti hai aur manushh‍y ke sh‍vabhav mean pooja karana hai. manushh‍y ko pooja karane se hi rokane ka arth hai use shraddha, samh‍man danadi sadgunoan se vanchit kar dena. chetan ki pooja samh‍bhav nahian hai. sadhu-sant, mahapurush adi kisi shraddhey ki pooja ki jaegi to pooja bhale use chitr ya pratima ki n hokar usake sharir ki jay, sharir kh‍ya moorti nahian hai? sharir chetan hai ya sharir mean sharirabhimani chetan hai? sharir mean jo sharirabhimani chetan hai, usaki pooja kaise samh‍bhav hai? vah kahaan prapy hai pooja ke lie ? pooja to sharir ki hi hogi aur sharir paanch bhautik hai- moorti hai.

sharir mean jo sharirabhimani chetan hai, vah sharir pooja–sath‍kar ko apani pooja-sath‍kar janata hai aur isase prasann hota hai, yah sath‍y hai; kinh‍tu tab jo sarvavh‍yapak chetan hai, vah moorti mean hai ya nahian ? vah sarvajn hai ya nahian ? jaise de‍h mean sthit dehi samajhata hai ki deh ki pooja karane vala haddi, maansadi ki pooja nahian kar raha, usaki pooja kar raha hai, usi prakar jo sarvavh‍yapak hai, moorti mean bhi hai, vah kh‍ya nahian samajhata ki poojak patthar kashthadi ki pooja ki nahian kar raha, usaki usaki pooja kar raha hai?

pooja chetan ki hoti hai- j d ki nahian hoti; kinh‍tu j d ko madhh‍yam banae bina chetan ki pooja samh‍bhav hi nahian hai. sarvavh‍yap, sarveshvar, sarvajn ki pooja moorti ke madhh‍yam se n karake santadi ke sharir ke madhh‍yam dvara karane mean ek dosh hai. sharir mean us anh‍taryami ke atirikt dehabhimani jiv bhi hai. vah jiv deh ki pooja ko apani pooja manakar sh‍vikar kar leta hai aur poojak ki drishti bhi us dehi par ruki rah sakati hai- ruki rahati hai. pashan-kashthadi moorti ke madhh‍yam se pooja hoti hai to poojak ki drishti mean n kashth-pashanadi hota hai, n koee jiv. vah sidhe eeshvar ko aradhh‍y ko hi poojata hai aur usaki pooja ko madhh‍y mean apani manane vala jiv vahaan koee hai nahian; at: vah pooja sidhe eeshvar ko prapt hoti hai.

Next.png

tika tippani aur sandarbh

  1. ra. ch. ma. 1.116.6

sanbandhit lekh

parth sarathi
kram sankhya path ka nam prishth sankhya
1. mangalacharan 1
2. apani bat 1
3. prastavana 5
4. gurutath‍v 11
5. jagadguru 18
6. akroor aye 22
7. panh‍dav hi kh‍yoan 26
8. shok samachar 28
9. pratham-milan 31
10. inh‍draprash‍th agaman 34
11. maya-darshan 37
12. khanh‍dav-dah 42
13. inh‍dr ka varadan 48
14 may ka sabha nirman 50
15. hastinapur-karshan 53
16. rajasooy yajn ka prash‍tav 57
17. girivraj-gaman 62
18. jarasanh‍dh–vadh 65
19. banh‍di-mukti 69
20. rajasooy-yajn 76
21. agr-pooja 79
22. shishupal-vadh 82
23. bair ka bij hansi 89
24. dani karn 92
25. inh‍draprash‍th se vida 95
26. vash‍travatar 97
27. van mean milan 102
28. draupadi-sath‍yabhama sanvad 106
29. durvasa se paritran 110
30. parth pavanaputr parichay 114
31. sanjay dvara sandesh 117
32. shrikrishh‍n ke nam-sanjay ki vh‍yakhh‍ya 120
33. dootath‍v ki prash‍tuti 123
34. panchali ka akrosh 128
35. prash‍than 130
36. sh‍vagat ki taiyari 132
37. duryodhan ka atithh‍y ash‍vikar 135
38. kele ke chhilake 137
39. shanti doot 141
40. duryodhan ki durabhisandhi 148
41. mata kunti ka sandesh 151
42. karn ki manasvita 153
43. yuddh ki prastuti 155
44. shakti ka sansh‍tavan 156
45. barbarik-vadh 158
46. arjun ka vh‍yamoh 160
47. gitopadesh 163
48. aandoan ki raksha 181
49. pran-bhang 183
50. draupadi bhishm-shivir mean 187
51. punah pran-bhang 193
52. bhakt vatsal 195
53. abhinn sakha 199
54. bhakt-bhayahari 201
55. arjun ki pratijna 203
56. sachint shrikrishn 205
57. arjun ka sh‍vaph‍n 209
58. yuddh mean ashv paricharya 212
59. jayadrath-vadh 216
60. vichitr prasannata 221
61. sath‍yasath‍y 229
62. narayanash‍tr se raksha 234
63. agh‍neyash‍tr nishh‍prabhav 236
64. karn ko svikriti 239
65. bat ka batang d 241
66. hanuman ka avesh 247
67. nag se raksha 250
68. karn mara gaya 253
69. shaly bhi samapt 257
70. duryodhan ko matibhram 259
71. yudhishthir ko ulahana 261
72. shribalaram ka kop-shaman 264
73. arjun ka rath bhash‍m 163
74. panh‍dav-paritran 270
75. ashvath‍thama se raksha 272
76. brahmash‍tr se pun: rakshan 277
77. ashvath‍thama ko shap 281
78. bhimasen ki raksha 285
79. ganh‍dhari ka shap 288
80. barbarik ka sir 291
81. yudhishthir ka anutap 294
82. bhakh‍t–bhakh‍taman 299
83. bhishh‍m par anugrah 302
84. bhishh‍m-sh‍tuti 307
85 apane namoan ki vh‍yakhh‍ya 311
86. anugita 316
87. krishh‍narjun-yuddh 324
88. parikshit ko punarjivan 331
89. ashvamedh yajn 336
90. shoorabhakt sudhanh‍va 340
91. yudhishthir ko dharmopadesh 351
92. dvarika-gaman 355
93. upasanhar 359
94. aantim prishth 362

varnamala kramanusar lekh khoj

   a    a    i    ee    u    oo    e    ai    o    au    aan    k    kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d    dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr    aah