हित हरिवंश गोस्वामी -ललिताचरण गोस्वामी पृ. 498

shrihit harivansh gosvami:sanpraday aur sahity -lalitacharan gosvami

Prev.png
sahity
sanskrit-sahity

kiantu poorv sanskaroan ke bal se athava mahanubhavoan ke anugrah se jinako apane isht ko charitroan se atirikt anay kuchh achchha nahian lagata, unako granthakar ne namaskar kiya hai'.[1] adhvavinirnay par priyadas ji (patana vale) ki vistrit sanskrit tika prapt hai.

shri vrajalal gosvami- inaka janm san. 1715 magh krishna dvitiya ko hua tha. yah sanskrit aur brajabhasha donoan mean achchhi rachana karate the. sanskrit mean inaki tin rachanaean milati haian- seva vichar, prem chandroday natak aur manah prabodh.

(1) 'seva vichar kianva seva shatak' seva-sanbandhi granth hai. isaki rachana san. 1755 mean huee hai. isamean upasana sanbandhi anek batoan ka samavesh hua hai. ukt granth mean se anek uddharan pichhe diye ja chuke haian. is par svayan granthakarta ki aur shri rangalal gosvami ki sanskrit tikaean prapt haian.

(2) 'prem chandroday natak' ki rachana san. 1745 mean huee hai. isamean raja ajnan-prapanch aur raja premachandr ki senaoan ke bich ke yuddh ka varnan hai aur ant mean raja premachandr ki vijay dikhalaee gee hai. ajnan-prapanch ka 'khal' mantri hai, kali param bandhu hai, adharm senapati hai, krodh prabhriti chhah prakar ki senayean haian; stey, vadh, anrit, rag, dvesh adi kumar pradhan haian aur mlechchh desh rajadhani hai. premachandr raja ka mantri satsang hai, vijnan bandhu haian, dharm senapati hai; shravan, kirtan, smaran, padasevan, archan, vandan, daansy, sakhy aur atmanivedan namak nau kumar pradhan yoddha hai. vastu-vichar, santosh, jnan aur vinay namak shauryashali mantri putr haian evan kshama aur maitri namak mantri ki do svaroopavati kanyayean haian. sham, dam, dhyan, hom, jap, svadhyay, sanyamadi senachar hai; brahman aur vaishnavagan sahayak haian; mathura, vrindavan, kashi aur prayag rajadhani haian aur utkal prabhriti desh vishram sthan hai.

natak ki vastu ka vikas dvitiy aank se hota hai. senanayak lobh ayodhya nagari par akraman karake vahaan ke senapati santosh ko mar bhagata hai. ayodhya nivasi premachandr ke pas bhejate haian. marg mean dakshinachary ki bheant vishnu-bhakti dvara preshit doot satyachary ke sath hoti hai. satyachary usako santvana dete hue raja premachandr ke pas le jate haian. vahaan dakshinachary gangatiravasi aur revatiravasi anek vyaktiyoan ko atyant din-hin sthiti mean raja ke pas ata dekhata hai. raja premachandr is akasmik utpat ka vrittant sunakar apane mantri satsang ke sath mantrana karate haian. mantri unako is maha sankat kal mean radha madhusoodan ki aradhana karane ka paramarsh deta hai. 

Next.png

tika tippani aur sandarbh

  1. yasmai sanskaravashato yadva mahadanugrahath. n rochate nijeshtasy vrittadanayannamami tamh.. (a. vi. 46)

sanbandhit lekh

varnamala kramanusar lekh khoj

   a    a    i    ee    u    oo    e    ai    o    au    aan    k    kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d    dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr    aah