vishay soochi
garg sanhita
vishvajit khanhd : adhyay 43
vedanagar mean rag-raginiyaan bhi moortimati hokar nivas karati haian. bhairav, meghamalhlar, dipak, malakosh, shri rag aur hinhdol- ye sab rag bataye gaye haian. inaki paanch-paanch striyaan- raginiyaan haian aur ath-ath putr haian. nareshvar ! ve sab vahaan moortiman hokar vicharate haian. ‘bhairav’ bhoore rang ka hai, ‘malakosh’ ka rang tote ke saman hara hai, ‘meghamalhlar’ ki kanti mor ke saman hai. ‘dipak’ ka rang suvarn ke saman hai aur ‘shrirag’ arun rang ka hai. mithileshvar ! ‘hinhdol’ ka rang divhy hans ke saman shobha pata hai. bahulashv ne poochha- munishreshhth tal, shvar, gram aur nrithy’ inake kitane kitane bhed haian in sab ka namolhlekh poorvak varnan kijiye . naradaji ne kaha- rajanh ! roopak, charcharik, paramath, virat, kamath, malhlak, jhatit aur juta- ye ath tal haian. rajanh ! nishad, rrishabh, ganhdhar, shadj, madhhyam, dhaivat tatha pachcham- ye sat shvar kahe gaye haian. madhury, ganhdhar aur dhrauvhy- ye sat shvar kahe gaye haian. madhury, ganhdhar aur dhrauvhy– ye tin gram mane gaye haian. ras, tanhdav, naty, ganhdharv, kaiannar, vaidyadhar, gauhak aur aphsaras-ye ath nrithy ke bhed haian. ye sabhi das-das hav bhav aur anubhavoan se yukht haian. shvaroan ka bodh karane vala pad ‘sa re g m p dh ni’- aur khya sunana chahate ho. is prakar shrigarg sanhita mean vishvajit khanhd ke anhtargat narad bahulashv sanvad mean ‘ved nagar ka varnan’ namak taiantalisavaan adhhyay poora hua. |
tika tippani aur sandarbh
sanbandhit lekh
kram sankhya | vishay | prishth sankhya |