गीता रस रत्नाकर -अखण्डानन्द सरस्वती पृ. 258

gita ras ratnakar -svami akhandanand sarasvati maharaj

Prev.png

pancham adhyay

ab kahate haian ki ‘shribhagavanuvach’ mane bhagavanh bole ki achchha arjun, tumhare lie hi bolate haian. yah thik hai ki yahaan karmatyag-karmasannyas aur karmanushthan- in donoan mean duvida hai. pahale buddhi aur ghor-karm mean duvidha thi. karmasannyas aur karmayog donoan bahy anushthey hai. bhagavanh ne kaha ki bhaee, praptavy hai niahshreyas. niahshreyas kya hai? jisamean niruttar niratishay shrey se aur jisake bad koee shrey baki n rah jay, vah hai niahshreyas. niratishay mane jisase b da koee n ho aur niruttar mane jisake bad koee n ho, vahi niahshreyas mujhako batao! bhagavanh ne kaha ki dekho karm to donoan niahshreyas ka hi hai-

shribhagavanuvach

sannyas: karmayogashch ni:shreyasakaravubhau .
tayostu karmasannyasatkarmayogi vishishyate ॥[1]

dekho! yah ekadam saph hai, bina diye ke dikhayi p data hai ki yahaan jis sannyas aur karmayog ka varnan hai, ve donoan niahshreyas ke sadhan haian. sadhanavishayak nirnay hai yahaan, sadhy-vishayak nirnay nahian hai. sadhan anubhavi ke lie nahian hota, ajnani ke lie hota hai, anubhav hetu hota hai. isamean se karm sannyas sadhy hai ki karmayog sadhy hai- yah prashn nahian hai. niahshreyas roop sadhy ka sadhan kya hai- yah prashn hai. prashn hai- sadhan-vishayak. jahaan jo ‘niahshreyasakarau’ hai, isamean niahshreyas ke sath jab kri-dhatu ju di ho to hetu mean pratyay hokar ‘karaah’ bana. ye niahshreyas ke hetu haian. niahshreyas prapt nahian hua hai, niahshreyas ki prapti ke sadhan haian. kaun? karmayog bhi aur karmasannyas bhi. donoan haian. achchha, krishn! batao, hamare lie vishisht kya hai? ‘tayostu karmasannyasath karmayogo vishishyate’- in donoan mean karm sannyas ki apeksha karmayog vishisht hai? kintu tatvajn ‘kritath karm-sannyasath’- nahian, ‘ajnakritath karm-sannyasath karmayogo vishishyate’. bilkul mool mean ekadam yah bat spashtak hai, isamean l daee karane ki koee jaroorat hi nahian hai. bhagavanh kahate haian ki-

saankhyayogau prithagbala: pravadanti n pandita: .
ekamapyasthit: samyagubhayorvindate phalamh ॥[2]


Next.png

tika tippani aur sandarbh

  1. 2
  2. 4

sanbandhit lekh

varnamala kramanusar lekh khoj

   a    a    i    ee    u    oo    e    ai    o    au    aan    k    kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d    dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr    aah