bhagavadgita -d aau. sarvepalli radhakrishnan
12.karmamarg
jab jo kuchh use prapt hota hai, vah use grahan kar leta hai aur jab avashyakata hoti hai, tab vah bina duahkh se use tyag bhi deta hai. yadi karm ki paddhati ke prati virodh hai, to vah svayan karm ke prati virodh nahian hai, apitu karm dvara mukti pane ke siddhant ke prati virodh hai. yadi ajnan ya avidya mool buraee hai, tab jnan hi usaka sabase badhiya ilaj hai. jnan ki prapti aisi vastu nahian hai, jo kal mean upalabdh ho sakati ho. jnan sada vishuddh aur poorn hai aur vah kisi karm ka phal nahian hai. ek sanatan upalabdhi, jisamean koee parivartan nahian hota, kisi kshanik karm ka parinam nahian ho sakati. parantu karm jnan ke lie manushy ko taiyar karata hai. ‘sanatsujatiy’ par tika karate hue shankarachary ne kaha haiah “mukti jnan dvara prapt hoti hai; parantu jnan hriday ko pavitr kie bina utpann nahian ho sakata. bhagavadgita hamare sammukh ek aisa dharm prastut karati hai, jisake dvara karm ke niyam se, karm aur usake phal ki svabhavik vyavastha se oopar utha ja sakata hai. lokottar prayojan ki or se prakritik vyavastha mean koee manamane hastakshep ka tattv vidyaman nahian hai.gita ka guru vastavikata ke jagath ko pahachanata hai, jisamean karm ka niyam lagoo nahian hota aur yadi ham apana sambandh us jagath ke sath jo d lean, to ham apane gambhiratam astitv mean svatantr ho jaeange. karm ki shrriankhala ko yahian aur abhi, anubhavajany sansar ke pravah mean rahate hue to da ja sakata hai. nishkamata aur paramatma mean shraddha ko pusht karake ham karm ke svami ban jate haian. jo jnani rrishi param brahm mean lin hokar jivan vyatit karata hai, usake lie yah kaha jata hai ki use kuchh karane ko shesh nahian hai, tasy kary n vidyate.[2] saty ke drashta ki kuchh bhi karane ya pane ki mahattvakaanksha shesh nahian rahati. jab sab ichchhaean nasht ho jati haian, tab kary kar pana sambhav nahian hai. uttaragita mean is apatti (aitaraz) ko is prakar prastut kiya gaya haiah “jo yogi jnan ka amrit pikar siddh ho gaya hai, usake lie koee karttavy shesh nahian rahata; yadi karttavy shesh rahata hai, to vah saty ka vastavik jnani nahian hai.”[3] |
tika tippani aur sandarbh
- ↑ jnanenaiv mokshah siddhyati, kintu tadev jnan sattvashuddhian bina notpadyet...tasmath sattvashuddhyarth sarveshvaramh uddishy sarvani vanmanah kayalakshanani shrautasmarttani karmani samachareth.
- ↑ 3, 17
- ↑ jnanamriten triptasy kritakrityasy yoginah. n chasti kian´chath kartavyamasti chenn s tattvavith॥ 1, 23
sanbandhit lekh
adhyay | adhyay ka nam | prishth sankhya |
varnamala kramanusar lekh khoj