gita-prabandh: bhag-2 khand-1: karm, bhakti aur jnan ka samanvayav
12.marg aur bhakt
gita ki bhasha mean ‘dharm’ ka arth hai satta tatha usake karmo ka svabhavik vidhan tatha aantarik prakriti se niahsrit aur usake dvara nirdharit karm, man, pran aur sharir ki nimnatar ajn chetana mean anek dharm, anek niyam, anek manadand tatha vidhan haian, kyoanki manasik, praniyoan tatha bhautik prakriti ke anek vibhinn nirdharan tatha prakar haian. amar dharm ek hi haian; vah sarvochch adhyatmik divy chetana tatha usaki shaktiyoan ka, para prakritiah ka dharm hai. vah trigun se pare haian, aur usatak pahuanchane ke liye in sab nimnatar dharmoan ka parityag karana hoga. unake sthan par sanatan ki akhand, mokshaprad ekikarak chetana tatha shakti ko hi hamean apane karm ka anant adgam, usaka saancha, nirdharak tatha adarsh banana hoga. apane nimnatar vaiyaktik ahanbhav se oopar uthana, nirvikar sanatan sarvavyapi akshar purush ki nivaianyaktik aur sam-sthirata mean pravesh karana aur phir us sthirata se, apani samast satata aur prakriti ke poorn atmasarpan ke dvara, us poorn sthirata ke liye abhipsa karana jo akshar se itar aur uchchatar hai-yah is yog ki pahali avashyakata hai. is abhipsa ke bal par munashy amar dharm ki or utha sakata hai. vahaan paramatam ‘uttam purush’ ke sath satta, chetana aur divy anand mean ek hokar, unaki paramochch kriyashil prakriti-shakti ke sath ek hokar mukt atma uchchatam amaratv tatha poorn svatantry ko vastavik shakti ke sath anant jnan prapt kar sakati hai, asim prem tatha nibhahrat kary kar sakati hai. shesh gita is amar dharm par adhik poorn prakash dalane ke liye hi likhi gayi hai. |
tika tippani aur sandarbh
- ↑ 5.29
sanbandhit lekh
kram sankhya | path ka nam | prishth sankhya |
varnamala kramanusar lekh khoj