श्रीमद्भगवद्गीता -श्रील् प्रभुपाद पृ. 430

shrimadbhagavadgita yatharoop -shri shrimadh e.si. bhaktivedant svami prabhupad

Prev.png

shri bhagavan ka aishvary
adhyay-10 : shlok-4-5


buddhirjnanasammohah kshama satyan damah shamah.
sukhan du:khan bhavoabhavo bhayan chabhayamev ch..

ahiansa samata tushtistapo danan yashoayashah.
bhavanti bhava bhootanaan matt ev prithagvidhaah..[1]

bhavarth

buddhi, jnan, sanshay tatha moh se mukti, kshamabhav, satyata, indriyanigrah, mananigrah, sukh tatha dukh, janm, mrityu, bhay, abhay, ahiansa, samata, tushti, tap, dan, yash tatha apayash– jivoan ke ye vividh gun mere hi dvara utpann haian.

tatpary

jivoan ke achchhe ya bure gun krishn dvara utpann haian aur yahaan par unaka varnan kiya gaya hai.

buddhi ka arth hai nir-kshir vivek karane vali shakti, aur jnan ka arth hai, atma tatha padarth ko jan lena. vishvavidyalay ki shiksha se prapt samany jnan padarth se sambandhit hota hai, yahaan ise jnan nahian svikar kiya gaya hai. jnan ka arth hai atma tatha bhautik padarth ke antar ko janana. adhunik shiksha mean atma ke vishay mean koee jnan nahian diya jata, keval bhautik tattvoan tatha sharirik avashyakataoan par dhyan diya jata hai. phalasvaroop shaikshik jnan poorn nahian hai.

asammoh arthat sanshay tatha moh se mukti tabhi prapt ho sakati hai, jab manushy jhijhakata nahian aur divy darshan ko samajhata hai. vah dhire-dhire nishchit roop se moh se mukt ho jata hai. har bat ko satarkatapoorvak grahan karana chahie, aankh mooandakar kuchh bhi svikar nahian karana chahie. kshama ka abhyas karana chahie. manushy ko sahishnu hona chahie aur doosaroan ke chhote-chhote aparadh kshama kar dena chahie. satyamh ka arth hai ki tathyoan ko sahi roop se anyoan ke labh ke lie prastut kiya jae. tathyoan ko to dana maro dana nahian chahie. samajik pratha ke anusar kaha jata hai ki vahi saty bolana chahie jo anyoan ko priy lage. kintu yah saty nahian hai. saty ko sahi-sahi roop mean bolana chahie, jisase doosare log samajh sakean ki sachchaee kya hai. yadi koee manushy chor hai aur yadi logoan ko savadhan kar diya jay ki amuk vyakti chor hai, to yah saty hai. yadyapi saty kabhi-kabhi apriy hota hai, kintu saty kahane mean sankoch nahian karana chahie. saty ki maang hai ki tathyoan ko yatharoop mean lokahit ke prastut kiya jay. yahi saty ki paribhasha hai.

Next.png

tika tippani aur sandarbh

  1. buddhiah–buddhi; jnanamh–jnan; asammohah–sanshay se rahit; kshama–kshama; satyamh–satyata; damah–indriyanigrah; shamah–man ka nigrah; sukhamh–sukh; duahkhamh–dukh; bhavah–janm; abhavah–mrityu; bhayamh–dar; ch–bhi; abhayamh–nirbhikata; ev–bhi; ch–tatha; ahiansa–ahiansa; samata–samabhav; tushtiah–santosh; tapah–tapasya; danamh–dan; yashah–yash; ayashah–apayash, apakirti; bhavanti–hote haian; bhavaah–prakritiyaan; bhootanamh–jivoan ki; mattah–mujhase; ev–nishchay hi; prithakh-vidhaah–bhinn-bhinn prakar se vyavasthit.

sanbandhit lekh

varnamala kramanusar lekh khoj

   a    a    i    ee    u    oo    e    ai    o    au    aan    k    kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d    dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr    aah