vishay soochi
bharat savitri -vasudevasharan agraval
3. aranyak parv
adhyay : 1-6
mahabharat ke tisare parv- aranyak parv ya van parv mean pandavoan ke vanavas ki katha hai. yadyapi is brihath parv mean lagabhag 300 adhyay aur 12,000 shlok haian, kintu katha-pravah ki drishti se isaki samagri parimit hai. is kami ki poorti is parv ke anek upakhyan, charit, niti aur dharm ke prasangoan evan tirth yatra-sambandhi varnanoan se bhali-bhaanti ho jati hai. aise sthal is parv mean katahal mean koyoan ki bhaanti bhare hue haian, mano barah varsh ke lambe vanavas-kal ko santulit karane ya samay katane ke lie ve prasang yahaan avashyak samajhakar rakhe ge hoan. vanavas mean pandavoan ka duahkh halaka karane ke lie yahaan nalopakhyan ki sundar katha hai, jo utkrisht sahityik ras se yukt hai aur ab to sansar ki vividh bhashaoan mean anuvad ke roop mean vishv-sahity ka aang ban chuki hai. rrishyashrriang upakhyan, ramayan ka ramopakhyan aur bharat ke sahityik jagat ki amar kriti savitri-satyavan upakhyan bhi isi parv mean hai. is parv ke any vishay ye haian- pandav-pravrajan, paurabhigaman, shaunak-vaky, adity ke 108 namoan ka stotr, vidur-vivasan, dhritarashtr-santap, surabhi-indr-sanvad, shalv-vadh-katha, dvaitavan-pravesh, draupadi-vaky, kartaviry-vadh-upakhyan, pulasty-tirthayatra, lomashagaman, mandhata-upakhyan, yavakrit-upakhyan, gandhamadan-pravesh, arjunabhigaman, nivatakavachavadh, ajagar-parv, krishn-pandav-samagam, shyenakapotiy, matsyopakhyan, kirat-yuddh, nalopakhyan, ramopakhyan, rrishyashrriang-upakhyan, chyavan-sukanya-upakhyan, ashtavakriy upakhyan, jatasur-vadh, dhundhumaropakhyan, sarasvati-tarkshyasanvad, maitrey-dhritarashtr-bheant, kirmir-vadh, shastr-prapti, hanumadbhim-samagam, markandey-samasya, brahman-mahatmay, savitri-upakhyan, kundalaharan, manimadh-vadh, araney, yakshaprashn, pushpabhiharan, yakshaprashn, pushpabhiharan, draupadi-pramath, mandookopakhyan, indrakilabhigaman, lomashatirthayatra-prasthan in upakhyanoan ke hridayagrahi aanshoan ko ab ham kramash: dekheange. |
tika tippani aur sandarbh
sanbandhit lekh
kr.s. | vishay | prishth sankhya |
varnamala kramanusar lekh khoj