vishay soochi
brahm vaivart puran
shrikrishn janm khand (uttararddh): adhyay 111
radhika dvara ‘ram’ adi bhagavannamoan ki vyutpatti aur unaki prashansa tatha yashoda ke poochhane par apane ‘radha’ nam ki vyakhya karana radhika ne kaha- yashode! strijati to vastutah yoan hi abala, moodh aur ajnan mean tatpar rahane vali hoti hai; tis par bhi shrikrishn ke virah se meri chetana nirantar nasht huee rahati hai. aisi dasha mean paanch prakar ke jnanoan mean, jo sarvottam bhaktyatmak jnan hai, usake vishay mean maian kya kah sakati hooan? tathapi jo kuchh tumase kahati hooan, use suno. yashode! tum in sare nashvar padarthoan ka parityag karake punyakshetr bharat mean sthit ramaniy vrindavan mean jao. vahaan nirmal yamunajal mean trikal snan karake sukomal chandan se ashtadal kamal banakar shuddh man se garg-pradatt dhyan dvara paramanand svaroop shrikrishn ka bhalibhaanti poojan karo aur anandapoorvak unake paramapad mean lin ho jao. sati! sau poorv purushoan ke sath apane karm ka uchchhed karake sada vaishnavoan ke hi sath vartalap karo. bhakt agni ki jvala, pianjare mean band hona, kaantoan mean rahana aur vish khana svikar karata hai, parantu haribhakti rahit logoan ka sang thik nahian samajhata; kyoanki vah nash ka karan hota hai. bhaktihin purush svayan to nasht hoti hi hai, sath hi doosare ki buddhi mean bhed utpann kar deta hai. bhakt ke sang se tatha harikathalaparoopi amrit ke sinchan se bhaktiroopi vriksh ka aankur badhata hai; kiantu bhaktihinoan ke sath vartalaparoopi pradiptagni ki jvala ki ek kala ke sparsh se bhi vah aankur sookh jata hai; phir sianchane se hi usaki vriddhi hoti hai. isalie savadhan hokar bhaktahinoan ke sang ka usi prakar parityag kar dena chahie, jaise manushy kalasarp ko dekhakar dar ke mare door bhag jate haian. yashode! apane aishvaryashali putr ka, jo sakshat paramatma aur eeshvar haian, uttam bhakti ke sath bhajan karo. unake ram, narayan, anant, mukund, madhusoodan, krishn, keshav, kansare, hare, vaikunth, vaman- in gyarah namoan ko jo padhata athava kahalata hai, vah sahasroan koti janmoan ke papoan se mukt ho jata hai[1]. ‘ra’ shabd vishvavachi aur ‘m’ eeshvaravachak hai, isalie jo lokoan ka eeshvar hai usi karan vah ‘ram’ kaha jata hai. vah rama ke sath raman karata hai isi karan vidvanalog use ‘ram’ kahate haian. rama ka raman sthan hone ke karan ram-tattvavetta ‘ram’ batalate haian. ‘ra’ lakshmivachi aur ‘m’ eeshvaravachak hai; isalie manishigan lakshmipati ko ‘ram’ kahate haian. sahasroan divy namoan ke smaran se jo phal prapt hota hai, vah phal nishchay hi ‘ram’ shabd ke uchcharanamatr se mil jata hai.[2] |
tika tippani aur sandarbh
- ↑ varan hutavahajvalaan bhaktovanchhati pinjaramh. varan ch kantake vasan varan ch vishabhakshanamh.
haribhaktivihinanaan n sang nashakaranamh. svayan nashtoan bhaktihino buddhibhedan karoti ch..
aankuroan bhaktivrikshasy bhaktasangen vardhate. paran harikathalapapiyooshasechanen ch..
abhaktalapadiptagnijvalayaah kalayapi ch. aankuran shushkataan yati punah seken vardhate..
tadasmadabhaktasang ch savadhanah parityaj. yatha drishtva kalasarpan naro bhitah palayate..
yashode ch prayatnen svatmanah putramishvaramh. bhajasv paraya bhaktya paramatmanamishvaramh..
ram narayananant mukund madhusoodan. krishn keshav kansare hare vaikunth vaman..
ityekadash namani pathedh va pathayediti. janmakotisahasranaan patakadev muchyate.. (111.11-17) - ↑ rashabdo vishvavachano mashchapishvaravachakah. vishvanamishvaro yo hi ten ramah prakirtitah..
ramate ramaya sardhan ten raman vidurbudhaah. ramanaan ramanasthanan raman ramavido viduah..
rashcheti lakshmivachano mashchapishvaravachakah. lakshmipatian gatian raman pravadanti manishinah..
namna sahasran divyanaan smarane yatphalan labheth. tatphalan labhate noonan ramochcharanamatratah.-(111.18-21)
sanbandhit lekh
adhyay | vishay | prishth sankhya |