हित हरिवंश गोस्वामी -ललिताचरण गोस्वामी पृ. 505

shrihit harivansh gosvami:sanpraday aur sahity -lalitacharan gosvami

Prev.png
sahity
sanskrit-sahity

jaise ki radha-sudhanidhi mean shrimadachary charan ne kaha hai, 'nikuanj ki sima mean ve shyamamani shri radha sarvotkarsh roop se vidyaman haian jo priyatam ke aankasthit hone par bhi 'ha mohan' is prakar ka madhur pralap akasmat kar uthati haian.'

shri vyasanandan bhashyah- is bhashy ko priyadas ji poorn nahian kar sake aur yah brahmasootr ke pratham adhyay ke keval tin padoan par hi milata hai. isako tripadi bhashy bhi kahate haian. isamean bhi pratyek sootr ke do arth kiye gaye haian. chauthe sootr ka nigoodh arth yahaan uddhrit kiya jata hai.

tattusamanvayath. 1-1-4 br. soo. nigoodh pakshetu prathamadhikarane brahmaden 'yosau paranbrahma gopalah' 'goodh' paranbrahma manushy liangamh' ityadi pratipaditan. krishnakhyan brahma jijnasy muktan tatkevalan radha sahitan va kian ? tavath praptan keval mev tasmath 'krishn ev parodevastandhyayettanrasetkhh' 'krishno h vai paraman daivatan,' ityadi shrutishu kevalasyaiv proktattvadh iti. siddhant mah, tattusamanvayath, tadradhakhy tattvasamanvayath. yatsattve yatsatav manvayah, san, samyaganvayah samanvayast smath, tukarah samuchchaye. 'ekodevo nity lilanuraktah eka kaki n ramate, dvitiy maikshath sapatiah patni chabhavata' mityadi shratishu patni roop shri radhakhy tattv sattve ev taddevatv sattvamityanvayath. divdhatoah kri darthatvadekakinah kri daya evabhavaditi. samupasargenanvayasyaiv samyaktvamukt bhavati. radhaya abhave lilaya evabhav, iti vyatirek sanbhavepi kadachid pitadabhavasyaiv vaktumashakyatven vyatirekasya samichinatvath.

bhavarthah- ab is sootr ka nigoodh arth likha jata hai. pratham adhikaran mean narakriti parabrahma ka pratipadan hua hai. prashn yah hota hai ki jis krishn namak parabrahma ki jijnasa karane ko vahaan kaha gaya hai, vah akela hai ya radha sahit hai ? anek shrutiyoan ne akele shrikrishn ka hi dhyan aur asvad karane ko kaha hai. kintu siddhant paksh yah hai ki vah krishn-brahma sadaiv radha namak tattv ke samanvay mean hi rahata hai! ek ki sthiti ke karan doosare ki sthiti ko 'anvay' kahate haian aur samyakh (bhali prakar se) anvay, samanvay kahalata hai. sootr mean samanvay shabd ke pahale laga hua 'tu' akshar donoan ke (radha krishn ke) samuchchay ko dyotit karata hai. shruti mean ek aise lilanurakt dev ka varnan milata hai jo akela raman n kar sakane ke karan pati-patni roop mean vibhakt ho gaya hai. atah patni roop shri radha namak tattv ki upasthiti ke karan us dev ka devatv sthit hai kyoanki divdhatu ka arth kri da hai aur ekaki kri da karana asanbhav hai. anvay shabd ka yahi arth hai aur 'san' upasarg ke dvara usaka samyaktv kaha gaya hai. radha ke abhav mean lila ka abhav hai, yah vyatirek yadyapi sanbhav hai kintu kabhi is prakar ka abhav hota nahian hai atah vyatirek ka kathan asamichin hai.

Next.png

tika tippani aur sandarbh

sanbandhit lekh

varnamala kramanusar lekh khoj

   a    a    i    ee    u    oo    e    ai    o    au    aan    k    kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d    dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr    aah