shrimadbhagavadgita sadhak-sanjivani hindi-tika -svami ramasukhadas
ekadash adhyay
vayuryamoagnirvarunah shashaankah prajapatistvan prapitamahashch . arth- ap hi vayu, yamaraj, agni, varun, chandrama, daksh adi prajapati aur prapitamah (brahma ji ke bhi pita) haian. apako hajaroan bar namaskar ho! namaskar ho!! aur phir bhi apako bar-bar namaskar ho! namaskar ho!! vyakhya- ‘vayuah’- jisase sabako pran mil rahe haian, matr prani ji rahe haian, sabako samarthy mil rahi haian, vah vayu ap hi haian. ‘yamah’- jo sanyamanipuri ke adhipati haian aur sanpoorn sansar par jinaka shasan chalata hai, ve yam ap hi haian. ‘agniah’- jo sabamean vyapt rahakar shakti deta hai, prakat hokar prakash deta hai aur jatharagni ke roop mean ann ka pachan karata hai, vah agni ap hi haian. ‘varunah’- jisake dvara sabako jivan mil raha hai, us jal ke adhipati varun ap hi haian. ‘shashaankah’- jisase sanpoorn aushadhiyoan ka, vanaspatiyoan ka poshan hota hai, vah chandrama ap hi haian. ‘prajapatiah’- praja ko utpann karane vale daksh adi prajapati ap hi haian. ‘prapitamahah’- pitamah brahma ji ko bhi prakat karane vale hone se ap prapitamah haian. ‘namo namasteastu sahasrakritvah punashch bhooyoapi namo namaste’- iandr adi jitane bhi devata haian, ve sab-ke-sab ap hi haian. ap anant svaroop haian. apaki maian kya stuti karooan? kya mahima gaooan? maian to apako hajaroan bar namaskar hi kar sakata hooan aur kar hi kya sakata hooan? kuchh bhi karane ki jimmevari manushy par tabh tak rahati hai, jab tak apane mean karane ka bal arthat abhiman rahata hai. jab apane mean kuchh bhi karane ki samarthy nahian rahati, tab karane ki jimmevari bilakul nahian rahati. ab vah keval namaskar hi karata hai arthat apane-apako sarvatha bhagavan ke samarpit kar deta hai. phir karane-karane ka sab kam sharany (bhagavan) ka hi rahata hai, sharanagat ka nahian. |
sanbandhit lekh
shlok sankhya | vishay | prishth sankhya |
varnamala kramanusar lekh khoj