shrimadbhagavadgita sadhak-sanjivani hindi-tika -svami ramasukhadas
ekadash adhyay
jaise, bhagavan shrikrishn ne govardhan parvat uthaya to unhoanne gvalabaloan se kaha ki tum log bhi parvat ke niche apani-apani lathiyaan lagao. sabhi gvalabaloan ne apani-apani lathiyaan lagayian. sabhi gvalabaloan ne apani-apani lathiyaan lagayian aur ve aisa samajhane lage ki ham sabaki lathiyaan lagane se hi parvat oopar thahara hua hai. vastav mean parvat thahara hua tha bhagavan ke bayean hath ki chhoti aanguli ke nakh par! gvalabaloan mean jab is tarah ka abhiman hua, tab bhagavan ne apani aanguli tho di si niche kar li. aanguli niche karate hi parvat niche ane laga to gvalabaloan ne pukarakar bhagavan se kaha- ‘are dada! mar! mare!! mare!!!’ bhagavan ne kaha ki jor se shakti lagao. par ve sab-ke-sab ek sath apani poori shakti lagakar bhi parvat ko ooancha nahian kar sake. tab bhagavan ne punah apani aanguli se parvat ko ooancha kar diya. aise hi sadhak ko paramatmaprapti ke lie apane bal, buddhi, yogyata adi ko to poora-ka-poora lagana chahie, usamean kabhi kinchinmatr bhi kami nahian rakhani chahie, par paramatma ka anubhav hone mean bal, udyog, yogyata, tatparata, jitendriyata, parishram adi ko karan manakar abhiman nahian karana chahie. usamean to keval bhagavan ki kripa ko hi karan manana chahie. bhagavan ne bhi gita mean kaha hai ki shashvat avinashi pad ki prapti meri kripa se hogi- ‘matprasadadavaproti shashvatan padamavyayamh’[2], aur sanpoorn vighnoan ko meri kripa se tar jaega- ‘machchitah sarvadurgani matprasadattarishyasi’.[3] isase yah siddh hua ki keval nimittamatr banane se sadhak ko paramatma ki prapti ho jati hai. |
tika tippani aur sandarbh
- ↑ ubhau me dakshinau pani gandivasy vikarshane. ten devamanushyeshu savyasachiti maan viduah .. (maha. virat. 44.19)
- ↑ gita 18:56
- ↑ gita 18:58
sanbandhit lekh
shlok sankhya | vishay | prishth sankhya |
varnamala kramanusar lekh khoj