भगवद्गीता -राधाकृष्णन पृ. 163

bhagavadgita -d aau. sarvepalli radhakrishnan

Prev.png
adhyay-6
sachcha yog

  
29.sarvabhootasthamatmanan sarvabhootani chatmani.
eekshate yogayuktatma sarvatr samadarshanah॥

jo vyakti yog dvara samasvarata ko prapt ho jata hai, vah sab praniyoan mean atma ko nivas karate hue sab praniyoan ko atma mean nivas karate hue dekhata hai. vah sab jagah ek hi-si vastu dekhata hai. yadyapi atma ka darshan prapt karane ki prakriya mean hamean bahm vastuoan se pichhe hat ana p da tha aur atma ko sansar se prithakh karana p da tha, parantu jab vah darshan prapt ho jata hai, tab sansar phir atma mean khianch ata hai. naitik star par isaka arth yah hai ki pahale sansar se vairagy hona chahie aur j bavah vairagy prapt ho jae, tab phir prem dvara aur sansar ke lie kasht-sahan aur balidan dvara us sansar ki or laut ana chahie.prithakh, simit atma ki bhavana ka usaki ashaoan aur ashankaoan samet tatha usaki ruchiyoan aur aruchiyoan samet vinash ho jata hai.

30.yo taan pashyati sarvatr sarv ch mayi pashyati.
tasyahan n pranashyami s ch me n pranashyati॥

jo mujhe sab jagah dekhata hai aur jo sab vastuoan ko mujhamean dekhata hai, usase maian kabhi door nahian hota aur n vah hi kabhi mujhase door hota hai.in sukumar aur prabhavashali shabdoan mean, ki ’n maian usase door hota hooan aur n vah hi kabhi mujhase door hota hai, jis par jor diya gaya hai, vah vyaktik rahasyavad hai, jo avyaktik rahasyavad se bilakul bhinn hai. is shlok mean sab vastuoan ki us ek mean, jo ki vyaktik paramatma hai, sugambhir ekata ki anubhooti ko prakat kiya gaya hai. vah jitana hi adhik advitiy hai, utana hi sarvabhaum hai. atma jitani gambhiratar hogi, usaka jnan utana hi vistritatar hoga. jab ham apane andar vidyaman brahm ke sath ek ho jate haian, tab ham jivan ki samoochi dhara ke sath ek ho jate haian.

31.sarvabhootasthitan yo maan bhajatyekatvamasthitah .
sarvatha vartamanoapi s yogi mayi vartate॥

jo yogi ekatv mean sthit hokar sab praniyoan mean sthit meri upasana karata hai, vah kitana hi kriyashil kyoan n ho, phir bhi vah mujhamean hi nivas karata hai.usaka bahy jivan chahe jaisa bhi ho, parantu usaka antarik astitv paramatma mean nivas karata hai. manushy ka sachcha jivan usaka antarik jivan hi hai.

32.atmaupamyen sarvatr saman pashyati yoarjun.
sukhan va yadi va duahkhan s yogi paramo matah॥

he arjun, jo vyakti pratyek vastu ko apane jaisa hi samajhakar saman drishti se dekhata hai, chahe vah svayan sukh mean ho ya duahkh mean ho, yah poorn yogisamajha jata hai.atm-aupamy ka arth hai- apane sath any sabaki samanata. jaise vah apana bhala chahata hai, usi tarah vah sabaka bhala chahata hai. vah sab vastuoan ko paramatma mean aangikar karata hai, manushyoan ko divy jivan ki or le jata hai aur is sansar mean paramatma ki shakti se aur usaki dedipyaman chetana mean karm karata hai. vah kisi prani ko hani nahian pahuanchata, jaisa ki shankarachary ke shabdoan meah ’’vah is bat ko dekhata hai ki jo kuchh use priy hai, vahi sab praniyoan ko priy hai aur jisase use kasht hota hai, usase sab praniyoan ko kasht hota hai.’’[1] usake bad vah sukh aur duahkh se katarata nahian. kyoan ki vah sansar mean paramatma ko dekhata hai, isalie vah kisi vastu se darata nahian, apatiu atmik samadarshita se sab vastuoan ko aangikar karata jata hai. man ko vash mean karana kathin hai, par sambhav hai.


Next.png

tika tippani aur sandarbh

  1. yatha mam sukhamh ishtan tatha sartapraninaan sukhamh anukoolamh, yadi va yachch duahkhan mam pratikoolamh anashtimh yatha tatha sarvapraninaan duahkhamh anishtamh ’’’ n kasyatichath pratikoolamh acharati ahiansak ityarthah.

sanbandhit lekh

varnamala kramanusar lekh khoj

   a    a    i    ee    u    oo    e    ai    o    au    aan    k    kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d    dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr    aah