स्कन्द के महापार्षदों के नाम, रूप आदि का वर्णन

mahabharat shaly parv mean gada parv ke aantargat 45vean adhyay mean sanjay ne skand ke mahaparshadoan ke nam, roop adi ka varnan kiya hai, jo is prakar hai[1]-

skand ke mahaparshadoan ke namoan ka varnan

sanjay kahate haian- us samay bhagavan brahma ne santusht hokar kartikey ko vayu ke saman vegashali, ichchhanusar shaktidhari, balavan aur siddh char mahan anuchar pradan kiye, jinamean pahala nandisen, doosara lohitaksh, tisara paramapriy ghantakarn aur unaka chautha anuchar kumudamali ke nam se vikhyat tha. rajendr! phir vahaan mahatejasvi bhagavan shankar ne skand ko ek mahan asur samarpit kiya, jo saik doan mayaoan ko dharan karane vala, ichchhanusar bal parakram se sampann tatha daityoan ka sanhar karane mean samarth tha. usane devasur sangram mean atyant kupit hokar bhayanak karm karane vale chaudah prayut (ek prayut das lakh ke barabar hota hai.) daityoan ka keval apani donoan bhujaoan se vadh kar dala tha.[1] isi prakar devataoan ne unhean dev-shatruoan ka vinash karane vali, ajey evan vishnuroopani sena pradan ki, jo nairhrritoan se bhari huee thi. us samay indr sahit sampoorn devataoan, gandharvoan, yakshoan, rakshasoan, muniyoan tatha pitaroan ne jay-jayakar kiya. tatpashchat yamaraj ne unhean do anuchar pradan kiye, jinake nam the- unmath aur pramath. ve donoan kal ke saman mahaparakrami aur mahatejasvi the. subhraj aur bhasvar jo soory ke anuchar the, unhean pratapi soory ne prasann hokar kartikey ki seva mean de diya. chandrama ne bhi kailas shikhar ke saman shvetavarn vale tatha shvet mala aur shvet chandan dharan karane vale do anuchar pradan kiye, jinake nam the- mani aur sumani.

agni dev ne bhi apane putr skand ko jvalajih tatha jyoti namak do shoor sevak pradan kiye, jo shatru sena ko math dalane vale the. aansh ne bhi buddhiman skand ko paanch anuchar pradan kiye, jinake nam is prakar haian- parigh, vat, mahabali bhim tatha dahati aur dahan. inamean se dahati aur dahan b de prachand tatha bal parakram ki drishti se sammanit the. shatruviroan ka sanhar karane vale indr ne agnikumar skand ko utkrosh aur panchak namak do anuchar pradan kiye. ve donoan kramashah vajr aur dand dharan karane vale the. un donoan ne samaraangan mean indr ke bahut se shatruoan ka sanhar kar dala tha. mahayashasvi bhagavan vishnu ne skand ko chakr, vikram aur mahabali sankram -ye tin anuchar diye. sampoorn vidyaoan mean pravin chikitsak choo damani ashvini kumaroan ne prasann hokar skand ko vardhan aur nandan namak do sevak diye. mahayashasvi dhata ne mahatma skand ko kund, kusum, kumud, dambar aair adambar- ye paanch sevak pradan kiye. prajapati tvashta ne balavan, balonmatt, mahamayavi aur meghachakradhari chakr aur anuchakr namak do anuchar skand ki seva mean upasthit kiye. bhagavan mitr ne mahatma kumar ko suvrat aur satyasandh namak do sevak pradan kiye. ve donoan hi tap aur vidya dharan karane vale tatha mahamanasvi the. itana hi nahian, ve dekhane mean b de hi sundar, var dene mean samarth tatha tinoan lokoan mean vikhyat the. vidhata ne kartikey ko mahamana suvrat aur sukarma- ye do lok-vikhyat sevak pradan kiye.

bharatanandan! poosha ne kartikey ko panitak aur kalik namak do parshad pradan kiye. ve donoan hi b de bhari mayavi the. bharatashreshth! vayu devata ne krittika kumar ko mahan balashali evan vishal mukh vale bal aur atibal namak do sevak pradan kiye. satyapratijn varun ne krittika nandan skand ko yam aur atiyam namak do mahabali parshad diye, jinake mukh timi namak mahamatsy ke saman the. rajan! himavan ne agnikumar ko mahamana suvarcha aur ativarcha namak do parshad pradan kiye. bharat! meru ne agni putr skand ko mahamana kanchan aur meghamali namak do anuchar arpit kiye. mahamana meru ne hi agni putr kartikey ko sthir aur atisthir namak do parshad aur diye. ve donoan mahan bal aur parakram se sampann the. vindhy parvat ne bhi agni kumar ko do parshad pradan kiye, jinake nam the- uchchhriang aur atishrriang. ve donoan hi b de-b de pattharoan ki chattanoan dvara yuddh karane mean kushal the.[2] samudr ne bhi agni putr ko do gadadhari mahaparshad diye, jinake nam the- sangrah aur vigrah. shubhadarshana parvati devi ne agni putr ko tin parshad diye- unmad, shankukarn tatha pushpadant. purushasianh! nagaraj vasuki ne agni kumar ko parshad roop se jay aur mahajay namak do nag bheant kiye. is prakar sadhy, rudr, vasu, pitrigan, samudr, saritaoan aur mahabali parvatoan ne unhean vibhinn senapati arpit kiye, jo shool, pattish aur nana prakar ke divy ayudh dharan kiye hue the. ve sab ke sab bhaanti-bhaanti ki vesh-bhoosha se vibhooshit the. skand ke jo nana prakar ke astr-shastroan se sampann aur vichitr abhooshanoan se vibhooshit any sainik the, unake nam suno.

shankukarn, nikumbh, padm, kumud, anant, dvadashabhuj, krishn, upakrishn, ghranashrava, kapiskandh, kanchanaksh, jalandham, aksh, santarjan, kunadik, tamoantakrit, ekaksh, dvadashaksh, ekajat, prabhu, sahasrabahu, vikat, vyaghraksh, kshitikampan, punyanama, sunama, suchakr, priyadarshan, parishrut, kokanad, priyamalyanulepan, ajodar, gajashira, skandhaksh, shatalochan, jvalajih, karalaksh, shitikesh, jati, hari, krishnakesh, jatadhar, chaturdeshtr, ashtajihv, meghanad, prithushrava, vidyutaksh, dhanurvaktr, jathar, marutashan, udaraksh, rathaksh, vajranabh, vasuprabh, samudraveg, shailakampi, vrish, mesh, pravah, nand, upanand, dhoomr, shvet, kaliang, siddharth, priyak, pratapi gonand, anand, pramod, svastik, dhruvak, kshemavah, suvah, siddhapatr, govraj, kanakapid, mahaparishadeshvar, gayan, hasan, ban, parakrami khang, vaitali, gatitali, kathak, vatik, hansaj, pankadigdhaang, samudronmadan, ranotkat, prahas, shvetasiddh, nandan, kalakanth, prabhas, kumbhandakodar, kalakaksh, sit, bhootamathan, yakshavah, suvah, devayaji, somap, majjan, mahateja, krath, krath, tuhar, tuhar, parakrami chitradev, madhur, suprasad, kiriti, mahabal, vatsal, madhuvarn, kalashodar, dharmad, manmathakar, shaktishali soochivaktr, shvetavaktr, suvaktr, charuvaktr, pandur, dandabahu, subahu, raj, kokilak, achal, kanakaksh, balasvami, sancharak, gridhnapatr, jambuk, lohavaktr , ajavaktr, jaghan, kumbhavaktr, kumbhak, svarnagriv, krishnauja, hansavaktr, chandrabh, panikoorch, shambook, panchavaktr, shikshak, chapavaktr, jambook, shakavaktr aur kunchal. janamejay! ye sab parshad yogayukt, mahamana tatha nirantar brahmanoan se prem rakhane vale haian. inake siva, pitamah brahma ji ke diye hue jo mahamana mahaparshad haian, ve tatha doosare balak, tarun evan vriddh sahasroan parshad kumar ki seva mean upasthit hue.[3]

skand ke mahaparshadoan ke veshabhoosha v roop ka varnan

janamejay! un sabake nana prakar ke mukh the. kinake kaise mukh the? yah batata hooan, suno. kuchh parshadoan ke mukh kachhuoan aur murgoan ke saman the, kitanoan ke mukh kharagosh, ulloo, gadaha, ooant aur sooar ke saman the. bharat! bahutoan ke mukh billi aur kharagosh ke saman the. kinhian ke mukh bahut b de the aur kinhian ke nevale, ulloo, kaue, choohe, babhru tatha mayoor ke mukhoan ke saman the. kinhian-kinhian ke mukh machhali, medhe, bakari, bhe d, bhaianse, richh, vyaghr, bhe diye tatha sianhoan ke saman the. kinhi ke mukh hathi ke saman the, isaliye ve b de bhayanak jan p date the. kuchh parshadoan ke mukh magar, garu d, kank, bhe diyoan aur kauoan ke saman jan p date the. bharat! kuchh parshad gay, gadaha, ooant aur vanabilav ke saman mukh dharan karate the. kinhian ke pet, pair aur doosare-doosare aang bhi vishal the. unaki aankhean taroan ke saman chamakati thian. kuchh parshadoan ke mukh kabootar, bail, koyal, baj aur titaroan ke saman the.[3] kinhian-kinhian ke mukh giragit ke saman jan p date the. kuchh bahut hi shvet vastr dharan karate the. kinhian ke mukh sarpoan ke saman the to kinhian ke shool ke saman. kinhian ke mukh se atyant krodh tapakata tha aur kinhian ke mukh par saumyabhav chha raha tha. kuchh vishadhar sarpoan ke saman jan p date the. koee chir dharan karate the aur kinhian-kinhian ke mukh gay ke nathunoan ke saman pratit hote the. kinhian ke pet bahut mote the aur kinhian ke atyant krish. koee sharir se bahut dubale-patale the to koee mahasthoolakay dikhayi dete the. kinhian ki gardan chhoti aur kan b de-b de the. nana prakar ke sarpoan ko unhoanne abhooshan ke roop mean dharan kar rakha tha. koee apane sharir mean hathi ki khal lapete hue the to koee kala mrigachhala dharan karate the. maharaj! kinhian ke mukh kandhoan par the to kinhian ke pet mean. koee pith mean, koee dadhi mean aur koee jaanghoan mean hi mukh dharan karate the. bahut se aise bhi the, jinake mukh parshv bhag mean sthit the.

sharir ke vibhinn pradeshoan mean mukh dharan karane vale parshadoan ki sankhya bhi kam nahian thi. bhinn-bhinn ganoan ke adhipati kit patangoean ke saman mukh dharan karat the. kinhian ke anek aur sarpakar mukh the. kinhian-kinhian ke bahut si bhujaean aur gardanean the. kinhian ki bahusankhyak bhujaean nana prakar ke vrikshoan ke saman jan p dati thi. kinhian-kinhian ke mastak un ke kati-pradesh mean hi dikhayi dete the. kinhian ke sarpakar mukh the. koee nana prakar ke gulmoan aur lataoan se apane ko achchhadit kiye hue the. koee chir vastr mean hi apane ko dhake hue the aur koee nana prakar ke sunahare vastr dharan karate the. ve nana prakar ke vesh, bhaanti-bhaanti ki mala aur chandan tatha anek prakar ke vastr dharan karate the. koee-koee cham de ka hi vastr pahanate the. kinhian ke mastak par pag di thi to kinhian ke sir par mukut shobha pate the. kinhian ki gardan aur aangakanti b di hi sundar thi. koee kirit dharan karate aur koee sir par paanch shikhaean rakhate the. kinhian ke sir ke bal sunahare rang ke the. koee do, koee tin aur koee sat shikhaean rakhate the. koee mathe par mor pankh aur koee mukut dharan karate the. koee mooan d, mu daye aur koee jata badhaye hue the. koee vichitr mala dharan kiye hue the aur kinhian ke mukh par bahut se royean jame hue the. un sabako l daee-jhag de mean hi ras ata tha. ve sada shreshth devataoan ke liye bhi ajey the. koee kale the, kinhian ke mukh par maans rahit haddiyoan ka dhaancha matr tha. kinhian ki pith bahut b di thi aur pet bhitar ko dhansa hua tha. kinhian ki pith moti aur kinhian ki chhoti thi. kinhian ke pet aur mootrendriy donoan b de the. kinhian ki bhujaean vishal thi to kinhian ki bahut chhoti. koee chhote-chhote aangoan vale aur baune the. koee kub de the to kinhian-kinhian ki jaanghean bahut chhoti thi. koee hathi ke saman kan aur gardan dharan karate the.[4]

kinhian ki nak hathi- jaisi, kinhian ki kachhuoan ke saman aur kinhian ki bhe diyoan jaisi thi. koee lanbi saans lete the. kinhian ki jaanghean bahut b di thi. kinhian ka mukh niche ki or tha aur ve vikaral dikhayi dete the. kinhian ki dadhean b di, kinhian ki chhoti aur kinhian ki char thi. rajan! doosare bhi sahasroan parshad gajaraj ke saman vishalakay evan bhayankar the. unake sharir ke sabhi aang sundar vibhagapoorvak dekhe jate the. ve diptiman tatha vastrabhooshanoan se vibhooshit the. bharat! unake netr piangalavarn ke the, kan shanku ke saman jan p date the aur nasika lal rang ki thi. kinhian ki dadhean b di aur kinhian ki moti thian. kinhian ke oth mote aur sir ke bal nile the. kinhian ke pair, oth, dadhean, hath aur gardanean nana prakar ki aur anek thian. bharat! kuchh log nana prakar ke charmamay vastroan se achchhadit, nana prakar ki bhashaean bolane vale, desh ki sabhi bhashaoan mean kushal evan paraspar batachit karane mean samarth the. ve mahaparshadagan harsh mean bharakar charoan or se dau de chale a rahe the. unaki griva, mastak, hath, pair aur nakh sabhi b de-b de the. bhratanandan! unaki aankhean bhoori thi, kanth mean nile rang ka chihn tha aur kan lanbe-lanbe the. kinhian ka rang bhe diyoan ke udar ke saman tha to koee kajal ke saman kale the. kinhian ki aankhean safed aur gardan lal thi. kuchh logoan ke netr piangal varn ke the.

bharatavanshi naresh! bahut se parshad vichitr varn vale aur chitakabare the. kitane hi parshadoan ke sharir ka rang chanvar tatha phooloan ke mukut sa safed tha. kuchh logoan ke aangoan mean shvet aur lal rangoan ki panktiyaan dikhayi deti thi. kuchh parshad ek doosare se bhinn rang ke the aur bahut se saman rang vale bhi the. kinhian-kinhian ki kanti moroan ke saman thi. ab shesh parshadoan ne jin ayudhoan ko grahan kiya tha, unake nam bata raha hooan, suna. kuchh parshad hathoan mean pash liye hue the, koee muanh baye kh de the, kinhian ke mukh gadahoan ke saman the, kitanoan ki aankhean prishthabhag mean thi aur kitanoan ke kanthoan mean nil rang ka chihn tha. bahut se parshadoan ki bhujaean hi parigh ke saman thian. bharatanandan! kinhian ke hathoan mean shataghni thi to kinhian ke chakr. koee hath mean musal liye hue the to koee talavar, mudgar aur dande lekar kh de the. kinhian ke hathoan mean gada, tomar aur bhushundi shobha pa rahe the. ve mahavegashali mahamanasvi parshad nana prakar ke bhayankar astr-shastroan se sampann the. unaka bal aur veg mahan tha. ve yuddh premi mahaparshadagan kumar ka abhishek dekhakar b de prasann hue. ve apane aangoan mean chhoti-chhoti ghantiyoan se yukt jalidar vastr pahane hue the. unamean mahan oj bhara tha. nareshvar! ve harsh mean bharakar nrity kar rahe the. ye tatha aur bhi bahut se mahaparshadagan yashasvi mahatma kartikey ki seva mean upasthit hue the. devataoan ki ajna pakar devalok, antariksh lok tatha bhoolok ke vayutuly vegashali shooravir parshad skand ke anuchar hue the. aise-aise sahasroan, lakhoan aur araboan parshad abhishek ke pashchat skand ko charoan or se gherakar kh de ho gaye.[5]


tika tippani v sandarbh

  1. 1.0 1.1 mahabharat shaly parv adhyay 45 shlok 1-27
  2. mahabharat shaly parv adhyay 45 shlok 28-49
  3. 3.0 3.1 mahabharat shaly parv adhyay 45 shlok 50-85
  4. mahabharat shaly parv adhyay 45 shlok 86-98
  5. mahabharat shaly parv adhyay 45 shlok 99-115

sambandhit lekh

mahabharat shaly parv mean ullekhit kathaean


shaly aur duryodhan vadh ke samachar se dhritarashtr ka moorchchhit hona | dhritarashtr ko vidur dvara ashvasan dena | duryodhan ke vadh par dhritarashtr ka vilap karana | dhritarashtr ka sanjay se yuddh ka vrittant poochhana | karn ke mare jane par paandavoan ke bhay se kaurav sena ka palayan | bhim dvara pachchis hazar paidaloan ka vadh | arjun dvara kauravoan ki rathasena par akraman | duryodhan ka apane sainikoan ko samajhakar pun: yuddh mean lagana | kripachary ka duryodhan ko sandhi ke lie samajhana | duryodhan ka kripachary ko uttar dena | duryodhan ka sandhi svikar n karake yuddh ka hi nishchay karana | ashvatthama ka shaly ko senapati banane ka prastav | duryodhan ke anurodh par shaly ka senapati pad svikar karana | shaly ke virochit udgar | shrikrishn ka yudhishthir ko shalyavadh hetu utsahit karana | ubhayapaksh ki senaoan ka ranabhoomi mean upasthit hona | kaurav-paandavoan ki bachi huee senaoan ki sankhya ka varnan | kaurav-paandav ubhayapaksh ki senaoan ka ghamasan yuddh | paandav viroan ke bhay se kaurav sena ka palayan | nakul dvara karn ke tin putroan ka vadh | kaurav-paandav ubhayapaksh ki senaoan ka bhayanak yuddh | shaly ka parakram | kaurav-paandav yoddhaoan ke dvandvayuddh | bhim ke dvara shaly ki parajay | bhim aur shaly ka bhayanak gada yuddh | duryodhan dvara chekitan ka vadh | duryodhan ki prerana se kaurav sainikoan ka paandav sena se yuddh | yudhishthir aur madriputroan ke sath shaly ka yuddh | madraraj shaly ka adbhut parakram | arjun aur ashvatthama ka yuddh | ashvatthama ke dvara surath ka vadh | duryodhan aur dhrishtadyumn ka yuddh | shaly ke sath nakul aur satyaki adi ka ghor yuddh | paandav sainikoan aur kaurav sainikoan ka dvandvayuddh | bhimasen dvara duryodhan ki parajay | yudhishthir dvara shaly ki parajay | bhim dvara shaly ke gho de aur sarathi ka vadh | yudhishthir ke dvara shaly ka vadh | yudhishthir ke dvara shaly ke bhaee ka vadh | satyaki aur yudhishthir dvara kritavarma ki parajay | madraraj ke anucharoan ka vadh aur kaurav sena ka palayan | paandav sainikoan dvara paandavoan ki prashansa aur dhritarashtr ki ninda | bhim dvara ikkis hazar paidaloan ka sanhar | duryodhan ka apani sena ko utsahit karana | dhrishtadyumn dvara shalv ke hathi ka vadh | satyaki dvara shalv ka vadh | satyaki dvara kshemadhoorti ka vadh | kritavarma ka satyaki se yuddh tatha usaki parajay | duryodhan ka parakram | kaurav-paandav ubhayapaksh ki senaoan ka ghor sangram | kaurav paksh ke sat sau rathiyoan ka vadh | ubhay paksh ki senaoan ka maryada shoony ghor sangram | shakuni ka koot yuddh aur usaki parajay | arjun dvara shrikrishn se duryodhan ke duragrah ki ninda | arjun dvara kaurav rathiyoan ki sena ka sanhar | arjun aur bhim dvara kauravoan ki rathasena evan gajasena ka sanhar | ashvatthama adi ke dvara duryodhan ki khoj | satyaki dvara sanjay ka pak da jana | bhim ke dvara dhritarashtr ke gyarah putroan ka vadh | bhim ke dvara kauravoan ki chaturangini sena ka sanhar | shrikrishn aur arjun ki batachit | arjun ke dvara satyakarma aur satyeshu ka vadh | arjun ke dvara susharma ka usake putroan sahit vadh | bhim ke dvara dhritarashtraputr sudarshan ka ant | sahadev ke dvara ulook ka vadh | sahadev ke dvara shakuni ka vadh
hradapravesh parv
bachi huee samast kaurav sena ka vadh | sanjay ka qaid se chhootana | duryodhan ka sarovar mean pravesh | yuyutsu ka rajamahilaoan ke sath hastinapur mean jana
gada parv
ashvatthama, kripachary aur kritavarma ki sarovar mean duryodhan se batachit | yudhishthir ka sena sahit sarovar par jana | kripachary adi ka sarovar se door hat jana | yudhishthir aur shrikrishn ki batachit | sarovar mean chhipe duryodhan ke sath yudhishthir ka sanvad | yudhishthir ke kahane se duryodhan ka sarovar se bahar ana | duryodhan ka kisi ek paandav se gadayuddh hetu taiyar hona | shrikrishn ka yudhishthir ko phatakarana | shrikrishn dvara bhimasen ki prashansa | bhim aur duryodhan mean vagyuddh | balaram ka agaman aur samman | bhim aur duryodhan ke yuddh ka arambh | baladev ki tirthayatra | prabhasakshetr ke prabhav tatha chandrama ke shapamochan ki katha | udapan tirth ki utpatti tatha trit muni ke koop mean girane ki katha | trit muni ka yajn | trit muni ka apane bhaiyoan ka shap dena | vaishampayan dvara vibhinn tirthoan ka varnan | naimisharany tirth ka varnan | balaram ka sapt sarasvat tirth mean pravesh | saptasarasvat tirth ki utpatti | mankanak muni ka charitr | aushanas evan kapalamochan tirth ki mahatmy katha | rushangu ke ashram prithoodak tith ki mahima | arshtishen evan vishvamitr ki tapasya tatha varaprapti | avakirn tirth ki mahima aur dalbhy ki katha | yayat tirth ki mahima aur yayati ke yajn ka varnan | vasishthapavah tirth ki utpatti | rrishiyoan ke prayatn se sarasvati nadi ke shap ki nivritti | sarasvati nadi ke jal ki shuddhi | arunasangam mean snan se rakshasoan aur indr ka sankatamochan | kumar kartikey ka prakaty | kumar kartikey ke abhishek ki taiyari | skand ka abhishek | skand ke mahaparshadoan ke nam, roop adi ka varnan | skand ki matrikaoan ka parichay | skand dev ki ranayatra | skand dvara tarakasur, mahishasur adi daityoan ka senasahit sanhar | varun ka abhishek | agnitirth, brahmayoni aur kuberatirth ki utpatti ka prasang | shrutavati aur arundhati ke tap ki katha | indratirth, ramatirth, yamunatirth aur adityatirth ki mahima | asit deval tatha jaigishavy muni ka charitr | dadhich rrishi tatha sarasvat muni ke charitr ka varnan | vriddh kanya ka charitr | vriddh kanya ka shriangavan se vivah tatha svargagaman | rrishiyoan dvara kurukshetr ki sima aur mahima ka varnan | plakshaprasravan adi tirthoan tatha sarasvati ki mahima | balaram ka narad se kauravoan ke vinash ka samachar sunana | bhim-duryodhan ka yuddh dekhane ke lie balaram ka jana | balaram ki salah se sabaka kurukshetr ke samantapanchak tirth mean jana | samantapanchak tirth mean bhim aur duryodhan mean gadayuddh ki taiyari | duryodhan ke lie apashakun | bhimasen ka utsah | bhim aur duryodhan ka vagyuddh | bhim aur duryodhan ka gada yuddh | krishn aur arjun ki batachit | arjun ke sanket se bhim dvara duryodhan ki jaanghean to dana | duryodhan ke dharashayi hone par bhishan utpat prakat hona | bhimasen dvara duryodhan ka tiraskar | yudhishthir ka bhim ko anyay karane se rokana | yudhishthir ka duryodhan ko santvana dete hue khed prakat karana | krodhit balaram ko krishn ka samajhana | yudhishthir ke sath krishn aur bhim ki batachit | paandav sainikoan dvara bhim ki stuti | krishn ke akshep par duryodhan ka uttar | krishn dvara paandavoan ka samadhan | paandavoan ka kaurav shibir mean pahuanchana | arjun ke rath ka dagdh hona | paandavoan ka krishn ko hastinapur bhejana | krishn ka hastinapur mean dhritarashtr aur gaandhari ko ashvasan dena | krishn ka paandavoan ke pas lautana | duryodhan ka sanjay ke sammukh vilap | duryodhan ka vahakoan dvara apane sathiyoan ko sandesh bhejana | duryodhan ko dekhakar ashvatthama ka vishad evan pratijna karana | ashvatthama ka senapati pad par abhishek

varnamala kramanusar lekh khoj

   a    a    i    ee    u    oo    e    ai    o    au    aan    k    kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d    dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr    aah