श्रीमद्भगवद्गीता -श्रील् प्रभुपाद पृ. 660

shrimadbhagavadgita yatharoop -shri shrimadh e.si. bhaktivedant svami prabhupad

Prev.png

purushottam yog
adhyay 15 : shlok-18


yasmatksharamatitoahamaksharadapi chottam: .
atoasmi loke vede ch prathit: purushottam: ॥18॥[1]

bhavarth

chooanki maian kshar tatha akshar donoan ke pare hooan aur chooanki maian sarvashreshth hooan, atev maian is jagat mean tatha vedoan mean param purush ke roop mean vikhyat hooan.

tatpary

bhagavan krishn se badhakar koee nahian hai- n to baddhajiv n mukt jiv. atev ve purushottam haian. ab yah spasht ho chuka hai ki jiv tatha bhagavan vyashti haian. antar itana hai ki jiv chahe baddh avastha mean rahe ya mukt avastha mean, vah shakti mean bhagavan ki akalpaniy shaktiyoan se badhakar nahian ho sakata. yah sochana galat hai ki bhagavan tatha jiv saman star par haian ya sab prakar se ek saman haian. inake vyaktitvoan mean sadaiv shreshthata tatha nimnata bani rahati hai. uttam shabd atyant sarthak hai. bhagavan se badhakar koee nahian hai. loke shabd ‘‘paurush agam[2] mean’’ ke lie aya hai. jaisa ki nirukti kosh mean pushti ki gee hai- lokyate vedarthoanen- ‘‘vedoan ka prayojan smriti-shastroan mean vivechit hai.’’

bhagavan ke antaryami paramatma svaroop ka bhi vedoan mean varnan hua hai. nimnalikhit shlok vedoan mean[3] aya hai- tavadesh samprasadoasmachchhariratsamutthay param jyotiroopan sampady sven roopenabhinishpadyate s uttamah purushah. ‘‘sharir se nikal kar param atma ka pravesh nirakar brahmajyoti mean hota hai. tab te apane is adhyatmik svaroop mean bane rahate haian. yah param atma hi param purush kahalata hai.’’ isaka arth yah hua ki paramapurush apana adhyatmik tej prakat karate tatha prasarit karate rahate haian aur yahi charam prakash hai. us param purush ka ek svaroop hai antaryami paramatma. bhagavan satyavati tatha parashar ke putraroop mean avatar grahan kar vyasadev ke roop mean vaidik jnan ki vyakhya karate haian.

Next.png

tika tippani aur sandarbh

  1. yasmath= chooanki; ksharamh= chyut; atitah= divy; ahamh= maian hooan; aksharath= akshar se pare; api= bhi; ch= tatha; uttamah= sarvashreshth; atah= atev; asmi= maian hooan; loke= sansar mean; vede= vaidik sahity mean; ch= tatha; prathitah= vikhyat; purush= uttamah= param purush ke roop mean.
  2. smriti-shastr
  3. chhandogy upanishadh 8.12.3

sanbandhit lekh

varnamala kramanusar lekh khoj

   a    a    i    ee    u    oo    e    ai    o    au    aan    k    kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d    dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr    aah