श्रीमद्भगवद्गीता -श्रील् प्रभुपाद पृ. 109

shrimadbhagavadgita yatharoop -shri shrimadh e.si. bhaktivedant svami prabhupad

Prev.png

gita ka sar
adhyay-2 : shlok- 58

yada sanharate chayan kurmoanganiv sarvashah.
indriyanindriyarthebhyastasy prajna pratishthita॥[1]

bhavarth

jis prakar kachhuva apane aango ko sankuchit karake khol ke bhitar kar leta hai, usi tarah jo manushy apani indriyoan ko indriyavishayoan se khich leta hai, vah poorn chetana mean dridhatapoorvak sthir hota hai.

tatpary

kisi yogi, bhakt ya atmasiddh vyakti ki kasauti yah hai ki vah apani yojana ke anusar indriyoan ko vash mean kar sake, kintu adhikaansh vyakti apani indriyoan ke das bane rahate haian aur indriyoan ke hi kahane par chalate haian. yah hai uttar is prashn ka ki yogi kis prakar sthit hota hai. indriyoan ki tulana vishaile sarpoan se ki gee hai. ve atyant svatantratapoorvak tatha bina kisi niyantran ke karm karana chahati haian. yogi ya bhakt ko is sarpoan ko vash mean karane ke lie, ek sapere ki bhaanti atyant prabal hona chahie. vah unhean kabhi bhi kary karane ki chhoot nahian deta. shastroan mean anek adesh haian, unamean se kuchh ‘karo’ tatha kuchh ‘n karo’ se sambaddh haian. jab tak koee in, ‘karo ya n karo’ ka palan nahian kar pata aur indriyabhog par sanyam nahian baratata hai, tab tak usaka krishnabhavanamrit mean sthir ho pana asambhav hai. yahaan par sarvashreshth udaharan kachhuve ka hai. vah kisi bhi samay apane aang samet leta hai aur punah vishisht uddeshyoan se unhean prakat kar sakata hai. isi prakar krishnabhavanabhavit vyaktiyoan ki indriyaan bhi keval bhagavanh ki vishisht sevaoan ke lie kam ati haian, anyatha unaka sankoch kar liya jata hai. arjun ko upadesh diya ja raha hai ki vah apani indriyoan ko atmatushti mean n karake bhagavanh ki seva mean lagaye. apani indriyoan ko sadaiv bhagavanh ki seva mean lagaye rakhana koorm dvara prastut drishtant ke anuroop hai, jo apani indriyoan ko samete rakhata hai.

Next.png

tika tippani aur sandarbh

  1. yada – jab; sanharate – samet leta hai; ch – bhi; ayamh – yah; koormah – kachhuva; a gani – aang; iv – sadrish; sarvashah – ekasath; indriyani – indriyaan; indriy-arthebhyah – indriyavishayoan se; tasy – usaki; prajna – chetana; pratishthita – sthir.

sanbandhit lekh

varnamala kramanusar lekh khoj

   a    a    i    ee    u    oo    e    ai    o    au    aan    k    kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d    dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr    aah