vishay soochi
bhagavat stuti sangrah
pahala adhyay
balalila
pratham prakaran
bhagavan ka avatar[1]
devaganakrit stuti
akhil shastravetta vidvanoan ka mat hai ki svavarnochit nity-naimittik vaidik karm karate hue shribhagavan ki lilaoan ka chintan aur unake namoan ka uchcharan karate rahana chahie. isase aantahkaran bhagavadakar ho jata hai aur bhaktishastr mean yahi purusharth mana gaya hai. yahaan shanka hoti hai ki eeshvar vyapak, nirgun aur nirakar hai isalie usaka koee nam ya charitr hona sanbhav nahian hai. atah bhagavadbhakti purusharth ki sadhan nahian ho sakati .[3] yah shanka yadi vah purush kare jo saptam bhoomika mean sthit hai to usake lie yah utpann ho sakati hai. us avastha mean to brahma ke siva kisi aur vastu ka bhan hi nahian hota. kintu shrimadbhagavatagita ka kathan hai ki dehadhariyoan ko advaitabuddhi honi bahut durlabh hai.[4] ham ko srishti ki pratyaksh upalabdhi hoti hai. atah manana p dega ki srishti ka karta koee hai, vahi antaryami, sarvajn, sarvashaktimanh tatha sab bhootoan ki yoni[5]hai. yahi hua sagunopadhik eeshvar hai. inhian gunoan ka samavesh ‘maya’ shabd mean hai, yah maya anadi sant hai arthath kisi samay isaka lay ho jata hai; kintu yah hai ki eeshvar ke vash mean. isi ka ashray karake eeshvar sab prakar ke ashcharyukt karm karata hai. bhagavan shrikrishn ke adbhut karm is maya ke hi karan haian. jiv bhi eeshvar ka aansh hai kintu yah p da hai maya ke vash mean. vedant mean jivan sanbandhi maya ka nam avidya hai. isi avidya ka kary hai avaran aur vikshep, jisase yah jiv apane aanshi eeshvar se prithak sa ho gaya hai. is avaran aur vikshep ko alag karane ke lie hi upasana ki avashyakata hai. bhagavan ne apane shrimukh se hi kaha hai ki jo meri sharan mean ate haian arthat meri upasana karate haian ve is maya ko par kar lete haian .[6] |
tika tippani aur sandarbh
- ↑ bhagavat puran 10.1 aur 2
- ↑ arth isi prakaran ke shlok 37 ki tika mean dekhiye.
- ↑ yatha shrutiah ‘ashabdamasparshamaroopamavyayamh’ (kath. 3.15 muktikop. 2.72) ‘asthoolamananvahrasvamadirghamh’ (bri. 3.8.8)
- ↑ avyakta hi gatirduahkhan dehavadbhiravapyate. (gita 12.5)
- ↑ yatha shrutiah ‘sarvakarma sarvakamah sarvagandhah sarvarasah’ (chha. 3.14.2) ‘manomayah pranashariroan bharoopah’ (chha. 3.14.2) ‘s krantu kurvit’ (chha. 3.14.1) ‘esh sarveshvar esh sarvatr eshoantaryamyesh yoniah. sarvasy prabhavapyayau hi bhootanamh’ (ma. 1.6)
- ↑ daivi hyosha gunamayi mam maya duratyaya. mamev ye prapadyante mayametaan taranti te.. (gita. 7.14)
sanbandhit lekh
prakaran | path ka nam | prishth sankhya |
varnamala kramanusar lekh khoj