vishay soochi
bhakti sudha -karapatri maharaj
vedant-rasasar
ved-shastrarth-parishilan- sanskrit-manas mahanubhavoan se yah tirohit nahian hai ki praniyoan ke chaturvarg ki avikalaroop se prapti ka ati sundar path vedoan ne pradarshit kiya hai. visheshatah dharm aur brahm ke bodh mean to ek matr ved hi pramanabhoot hai. at: “chodanalakshanoartho dharmah” (pravartak aur nivartak vaidik vakyoan se lakshit, anarth shyenadi se vyavartit, agnihotr-darsh-paurnamasadi arth hi dharm hai), “yah shastravidhimutsrijy”, “tasmachchhastran pramanan te”, “tantvaupanishadan purushan prichchhami”, “vedaishch sarvairahamev vedyah”, ityadi arsh-vachanoan se dharm ko vedadishastraikasamadhigamy mana hai. ved anadiavichchhinanasampraday parampara se prapt haian. koee bhi purush svatantryen unaka nirman karane vala nahian hai. paramatma bhi poorv kalpiy vedanupoorvi sapeksh hi uttarakalpiy anuparvi ka nirman karate haian. atah pramanantar se arthopalambhapurahsar nirmatritvaroop kartritv un paramatma mean bhi nahian hai. atah apaurushey vedoan ko hi sakal puandoshashanka-kalank-pank se asansprisht hone ke karan unaka sarvanapeksh pramany hai. at: parameshvar nirmitattv vedoan ke pramany ka prayojak nahian hai, kintu parameshvar ke svaroopadi ki siddhi hi vedoan ke adhin hai. anyatha vaidik jin-jin yuktiyoan se vedakar ko parameshvar ya tadavatar manakar tannirmitattven vedoan ka pramany vyavasthapan kareange, unhian-unhian yuktiyoan se bhinn-bhinn matavadi bhi apane dharmagranth-rachayita ko parameshvar siddh karake usase nirmit apane dharmagranthoan ka pramany vyavasthapan kareange. astu, in sab batoan ke kathan ka ashay yahi hai ki vedoan ka dharm aur brahmasvaroop nirnay mean anakshep pramany hai. kalpasootr, smrityadi aur anyany arshagranthoan ka pramany ved sapeksh hi hai. at: ved ke sath jin vachanoan ka virodh hota hai, unaka pramany kabhi bhi svikar nahian kiya jata, chahe ve vachan kisi bhi arshagranth ke kyoan n hoan. vedoan mean avantar anek bhedoan ke hote hue bhi pradhan roop se mantr aur brahman ye do bhag haian unaka shakha-bhed hone se anekata hone par bhi vishay prayah sabaka saman hi hai. |
tika tippani aur sandarbh
sanbandhit lekh
kram sankhya | vishay | prishth sankhya |
varnamala kramanusar lekh khoj