विष्णु सहस्रनाम

hindoo dharm mean bhagavan shrivishnu ko sabhi devataoan mean shreshth mana gaya hai. bhagavan vishnu ke ek hazar namoan ki mahima avarnaniy hai. in namoan ka sanskrit roop 'vishnu sahasranam' ke pratiroop mean vidyaman hai. 'vishnu sahasranam' ka path karane vale vyakti ko yash, sukh, aishvary, sanpannata, saphalata, arogy evan saubhagy prapt hota hai tatha manokamanaoan ki poorti hoti hai. bhagavan vishnu ke ek hazar namoan ka ullekh nimn prakar hai-

Om namo bhagavate vasudevay nam:

Om vishvan vishnu: vashatkaro bhoot-bhavy-bhavat-prabhuah .
bhoot-krit bhoot-bhrit bhavo bhootatma bhootabhavanah .. 1 ..

pootatma paramatma ch muktanaan paraman gatiah.
avyayah purush sakshi kshetrajno akshar ev ch .. 2 ..

yogo yog-vidaan neta pradhan-purusheshvarah .
narasianh-vapuah shriman keshavah purushottamah .. 3 ..

sarvah sharvah shivah sthanu: bhootadi: nidhi: avyayah .
sanbhavo bhavano bharta prabhavah prabhu: eeshvarah .. 4 ..

svayanbhooah shambhu: adityah pushkaraksho mahasvanah .
anadi-nidhano dhata vidhata dhaturuttamah .. 5 ..

aprameyo hrishikeshah padmanabho-amaraprabhuah .
vishvakarma manustvashta sthavishthah sthaviro dhruvah .. 6 ..

agrahyah shashvatah krishno lohitakshah pratardanah .
prabhootah trikakub-dham pavitran mangalan paran .. 7..

eeshanah pranadah prano jyeshthah shreshthah prajapatiah .
hirany-garbho bhoo-garbho madhavo madhusoodanah .. 8 ..

eeshvaro vikrami dhanvi medhavi vikramah kramah .
anuttamo duradharshah kritajnah kriti: atmavan .. 9 ..

sureshah sharanan sharm vishv-retaah praja-bhavah .
ahah sanvatsaro vyalah pratyayah sarvadarshanah .. 10 ..

ajah sarveshvarah siddhah siddhiah sarvadi: achyutah .
vrishakapi: ameyatma sarv-yog-viniahsritah .. 11 ..

vasu:vasumanaah satyah samatma sanmitah samah .
amoghah pundarikaksho vrishakarma vrishakritiah .. 12 ..

rudro bahu-shira babhru: vishvayoniah shuchi-shravaah .
amritah shashvatah sthanu: vararoho mahatapaah .. 13 ..

sarvagah sarvavidh-bhanu:vishvak-seno janardanah .
vedo vedavid-avyango vedaango vedavith kaviah .. 14 ..

lokadhyakshah suradhyaksho dharmadhyakshah krita-kritah .
chaturatma chaturvyooh:-chaturdanshtr:-chaturbhujah .. 15 ..

bhrajishnu bhojanan bhokta sahishnu: jagadadijah .
anagho vijayo jeta vishvayoniah punarvasuah .. 16 ..

upeandro vamanah praanshu: amoghah shuchi: oorjitah .
atiandrah sangrahah sargo dhritatma niyamo yamah .. 17 ..

vedyo vaidyah sadayogi viraha madhavo madhuah.
ati-iandriyo mahamayo mahotsaho mahabalah .. 18 ..

mahabuddhi: maha-viryo maha-shakti: maha-dyutiah.
anirdeshy-vapuah shriman ameyatma mahadri-dhrik .. 19 ..

maheshvaso mahibharta shrinivasah sataan gatiah .
aniruddhah suranando goviando govidaan-patiah .. 20 ..

marichi:damano hansah suparno bhujagottamah .
hiranyanabhah sutapaah padmanabhah prajapatiah .. 21 ..

amrityuah sarv-drikh sianhah san-dhata sandhiman sthirah .
ajo durmarshanah shasta vishrutatma surariha .. 22 ..

guruahgurutamo dhamah satyah saty-parakramah .
nimisho-a-nimishah sragvi vachaspati: udar-dhiah .. 23 ..

agrani: gramaniah shriman nyayo neta samiranah .
sahasr-moordha vishvatma sahasrakshah sahasrapat .. 24 ..

avartano nivrittatma sanvritah san-pramardanah .
ahah sanvartako vahniah anilo dharanidharah .. 25 ..

suprasadah prasannatma vishvadhrikh-vishvabhukh-vibhuah .
satkarta sakritah sadhu: jahnu:-narayano narah .. 26 ..

asankhyeyo-aprameyatma vishishtah shisht-krith-shuchiah .
siddharthah siddhasankalpah siddhidah siddhisadhanah .. 27..

vrishahi vrishabho vishnu: vrishaparva vrishodarah .
vardhano vardhamanashch viviktah shruti-sagarah .. 28 ..

subhujo durdharo vagmi maheandro vasudo vasuah .
naik-roopo brihad-roopah shipivishtah prakashanah .. 29 ..

oj: tejo-dyutidharah prakash-atma pratapanah .
rriddhah spashtaksharo mantr:chandraanshu: bhaskar-dyutiah .. 30 ..

amritaanshoodbhavo bhanuah shashabianduah sureshvarah .
aushadhan jagatah setuah saty-dharm-parakramah .. 31 ..

bhoot-bhavy-bhavath-nathah pavanah pavano-analah .
kamaha kamakrit-kaantah kamah kamapradah prabhuah .. 32 ..

yugadi-krit yugavarto naikamayo mahashanah .
adrishyo vyaktaroopashch sahasrajith-anantajit .. 33 ..

ishto vishishtah shishteshtah shikhandi nahusho vrishah .
krodhaha krodhakrit karta vishvabahu: mahidharah .. 34 ..

achyutah prathitah pranah pranado vasavanujah .
apam nidhiradhishtanamh apramattah pratishthitah .. 35 ..

skandah skand-dharo dhuryo varado vayuvahanah .
vasudevo brihad bhanu: adidevah purandarah .. 36 ..

ashok: taran: tarah shoorah shauri: janeshvar: .
anukoolah shatavartah padmi padmanibhekshanah .. 37 ..

padmanabho-araviandakshah padmagarbhah sharirabhrit .
mahardhi-rriddho vriddhatma mahaksho garu dadhvajah .. 38 ..

atulah sharabho bhimah samayajno havirhariah .
sarvalakshan lakshanyo lakshmivan samitianjayah .. 39 ..

viksharo rohito margo hetu: damodarah sahah .
mahidharo mahabhago vegavan-amitashanah .. 40 ..

udbhavah kshobhano devah shrigarbhah parameshvarah .
karanan karanan karta vikarta gahano guhah .. 41 ..

vyavasayo vyavasthanah sansthanah sthanado-dhruvah .
pararradvi paramaspashtah tushtah pushtah shubhekshanah .. 42 ..

ramo viramo virajo margo neyo nayo-anayah .
virah shaktimataan shreshth: dharmo dharmaviduttamah .. 43 ..

vaikuanthah purushah pranah pranadah pranavah prithuah .
hiranyagarbhah shatrughno vyapto vayuradhokshajah .. 44..

rrituah sudarshanah kalah parameshthi parigrahah .
ugrah sanvatsaro daksho vishramo vishv-dakshinah .. 45 ..

vistarah sthavar: sthanuah pramanan bijamavyayam .
artho anartho mahakosho mahabhogo mahadhanah .. 46 ..

anirvinnah sthavishtho-abhoordharm-yoopo maha-makhah .
nakshatranemi: nakshatri kshamah kshamah samihanah .. 47 ..

yajn ijyo mahejyashch kratuah satran sataan gatiah .
sarvadarshi vimuktatma sarvajno jnanamuttaman .. 48 ..

suvratah sumukhah sookshmah sughoshah sukhadah suhrit .
manoharo jit-krodho virabahurvidaranah .. 49 ..

svapanah svavasho vyapi naikatma naikakarmakrit .
vatsaro vatsalo vatsi ratnagarbho dhaneshvarah .. 50 ..

dharmagub dharmakrid dharmi sadasatksharan-aksharan .
avijnata sahasraanshu: vidhata kritalakshanah .. 51 ..

gabhastinemiah sattvasthah sianho bhootamaheshvarah .
adidevo mahadevo devesho devabhrid guruah .. 52 ..

uttaro gopatirgopta jnanagamyah puratanah .
sharir bhootabhridbhokta kapiandro bhooridakshinah .. 53 ..

somapo-amritapah somah purujit purusattamah .
vinayo jayah satyasandho dasharhah satvataan patiah .. 54 ..

jivo vinayita-sakshi mukuando-amitavikramah .
ambhonidhiranantatma mahodadhishayo-aantakah .. 55 ..

ajo maharhah svabhavyo jitamitrah pramodanah .
anando nandano nandah satyadharma trivikramah .. 56 ..

maharshiah kapilacharyah kritajno medinipatiah .
tripadastridashadhyaksho mahashrriangah kritaantakrit .. 57 ..

mahavaraho goviandah sushenah kanakaangadi .
guhyo ganbhiro gahano guptashchakr-gadadharah .. 58 ..

vedhaah svaangoajitah krishno dridhah sankarshano-achyutah .
varuno varuno vrikshah pushkaraksho mahamanaah .. 59 ..

bhagavan bhagahanandi vanamali halayudhah .
adityo jyotiradityah sahishnu:-gatisattamah .. 60 ..

sudhanva khandaparashurdaruno dravinapradah .
divi:sprikh sarvadrik vyaso vachaspati:ayonijah .. 61 ..

trisama samagah sam nirvanan bheshajan bhishak .
sannyasakrith-chhamah shaanto nishtha shaantiah parayanam .. 62 ..

shubhaangah shaantidah srashta kumudah kuvaleshayah .
gohito gopatirgopta vrishabhaksho vrishapriyah .. 63 ..

anivarti nivrittatma sankshepta kshemakrith-shivah .
shrivatsavakshaah shrivasah shripatiah shrimataan varah .. 64 ..

shridah shrishah shrinivasah shrinidhiah shrivibhavanah .
shridharah shrikarah shreyah shrimanh-lokatrayashrayah .. 65 ..

svakshah svangah shatanando nandirjyotirganeshvar: .
vijitatma vidheyatma satkirtishchhinnasanshayah .. 66 ..

udirnah sarvat:chakshuranishah shashvatasthirah .
bhooshayo bhooshano bhootirvishokah shokanashanah .. 67 ..

archishmanarchitah kuanbho vishuddhatma vishodhanah .
aniruddhoapratirathah pradyumnoamitavikramah .. 68 ..

kalaneminiha virah shauriah shoorajaneshvarah .
trilokatma trilokeshah keshavah keshiha hariah .. 69 ..

kamadevah kamapalah kami kaantah kritagamah .
anirdeshyavapurvishnu: viroananto dhananjayah .. 70 ..

brahmanyo brahmakrith brahma brahm brahmavivardhanah .
brahmavid brahmano brahmi brahmajno brahmanapriyah .. 71 ..

mahakramo mahakarma mahateja mahoragah .
mahakraturmahayajva mahayajno mahahaviah .. 72 ..

stavyah stavapriyah stotran stutiah stota ranapriyah .
poornah poorayita punyah punyakirtiranamayah .. 73 ..

manojavastirthakaro vasureta vasupradah .
vasuprado vasudevo vasurvasumana haviah .. 74 ..

sadgatiah sakritiah satta sadbhootiah satparayanah .
shooraseno yadushreshthah sannivasah suyamunah .. 75 ..

bhootavaso vasudevah sarvasunilayo-analah .
darpaha darpado dripto durdharo-athaparajitah .. 76 ..

vishvamoortimaharmoorti:diptamoorti: amoortiman .
anekamoortiravyaktah shatamoortiah shatananah .. 77 ..

eko naikah savah kah kian yat-tat-padmanuttamam .
lokabandhu: lokanatho madhavo bhaktavatsalah .. 78 ..

suvarnovarno hemaango varaang: chandanaangadi .
viraha vishamah shoonyo ghritashirachalashchalah .. 79 ..

amani manado manyo lokasvami trilokadhrik .
sumedha medhajo dhanyah satyamedha dharadharah .. 80 ..

tejovrisho dyutidharah sarvashastrabhritaan varah .
pragraho nigraho vyagro naikashrriango gadagrajah .. 81 ..

chaturmoorti: chaturbahu:shchaturvyooh:chaturgatiah .
chaturatma chaturbhav:chaturvedavidekapat .. 82 ..

samavarto-anivrittatma durjayo duratikramah .
durlabho durgamo durgo duravaso durariha .. 83 ..

shubhaango lokasarangah sutantustantuvardhanah .
iandrakarma mahakarma kritakarma kritagamah .. 84 ..

udbhavah suandarah suando ratnanabhah sulochanah .
arko vajasanah shrriangi jayantah sarvavij-jayi .. 85 ..

suvarnabiandurakshobhyah sarvavagishvareshvarah .
mahahrado mahagarto mahabhooto mahanidhah .. 86 ..

kumudah kuandarah kuandah parjanyah pavano-anilah .
amritaansho-amritavapuah sarvajnah sarvatomukhah .. 87 ..

sulabhah suvratah siddhah shatrujichchhatrutapanah .
nyagrodho auduanbaro-ashvatth:chanooraandhranishoodanah .. 88 ..

sahasrarchiah saptajivhah saptaidhaah saptavahanah .
amoortiranagho-achiantyo bhayakrith-bhayanashanah .. 89 ..

anu:brihat krishah sthoolo gunabhrinnirguno mahanh .
adhritah svadhritah svasyah pragvansho vanshavardhanah .. 90 ..

bharabhrith-kathito yogi yogishah sarvakamadah .
ashramah shramanah kshamah suparno vayuvahanah .. 91 ..

dhanurdharo dhanurvedo dando damayita damah .
aparajitah sarvasaho niyanta niyamo yamah .. 92 ..

sattvavan sattvikah satyah satyadharmaparayanah .
abhiprayah priyarho-arhah priyakrit-pritivardhanah .. 93 ..

vihayasagatirjyotiah suruchirhutabhug vibhuah .
ravirvirochanah sooryah savita ravilochanah .. 94 ..

ananto hutabhugbhokta sukhado naikajoagrajah .
anirvinnah sadamarshi lokadhishthanamadbhutah .. 95..

sanath-sanatanatamah kapilah kapiravyayah .
svastidah svastikrit svasti svastibhuk svastidakshinah .. 96 ..

araudrah kuandali chakri vikramyoorjitashasanah .
shabdatigah shabdasahah shishirah sharvarikarah .. 97 ..

akroorah peshalo daksho dakshinah kshaminaan varah .
vidvattamo vitabhayah punyashravanakirtanah .. 98 ..

uttarano dushkritiha punyo duahsvapnanashanah .
viraha rakshanah santo jivanah paryavasthitah .. 99 ..

anantaroopo-anantashri: jitamanyu: bhayapahah .
chaturashro ganbhiratma vidisho vyadisho dishah .. 100 ..

anadirbhoorbhuvo lakshmi: suviro ruchiraangadah .
janano janajanmadi: bhimo bhimaparakramah .. 101 ..

adharanilayo-dhata pushpahasah prajagarah .
oordhvagah satpathacharah pranadah pranavah panah .. 102 ..

pramanan prananilayah pranabhrit pranajivanah .
tattvan tattvavidekatma janmamrityu jaratigah .. 103 ..

bhoorbhavah svastarustarah savita prapitamahah .
yajno yajnapatiryajva yajnaango yajnavahanah .. 104 ..

yajnabhrith-yajnakrith-yajni yajnabhukh-yajnasadhanah .
yajnantakrit-yajnaguhyamannamannad ev ch .. 105 ..

atmayoniah svayanjato vaikhanah samagayanah .
devakinandanah srashta kshitishah papanashanah .. 106 ..

shankhabhrinnandaki chakri sharngadhanva gadadharah .
rathaangapanirakshobhyah sarvapraharanayudhah .. 107 ..

sarvapraharanayudh Om namah iti.

vanamali gadi sharngi shankhi chakri ch nandaki .
shrimanh narayano vishnu: vasudevoabhirakshatu .


sanbandhit lekh

varnamala kramanusar lekh khoj

   a    a    i    ee    u    oo    e    ai    o    au    aan    k    kh    g    gh    n    ch    chh    j    jh    n    t    th    d    dh    n    t    th    d    dh    n    p    ph    b    bh    m    y    r    l    v    sh    sh    s    h    ksh    tr    jn    rri    rri    aau    shr    aah